Obowiązujące regulacje, które zawarte są zarówno w kodeksie spółek handlowych, jak i w kodeksie cywilnym, nie przewidują instytucji spółki cichej jako umowy nazwanej. Czy wynika z tego, że w praktyce nie można powołać takiej spółki?
Agata Okorowska, radca prawny z Kancelarii Prawnej Law-Taxes.pl we Wrocławiu
Zgodnie z zasadą swobody umów przewidzianej w art. 3531 kodeksu cywilnego, istnieje możliwość zawarcia umowy spółki cichej jako umowy nienazwanej. Na jej podstawie jedna ze stron – będąca wspólnikiem cichym, wnosi wkład do przedsiębiorstwa, które prowadzone jest przez drugą stronę umowy (przedsiębiorcę). Wkład można wnieść w formie pieniężnej, niepieniężnej, świadczenia pracy lub usług przez wspólnika cichego, czy też oddania rzeczy do używania.
Spółka cicha jest formą inwestycji kapitałowej w działalność gospodarczą prowadzoną przez inny podmiot. Zawiązanie spółki cichej nie prowadzi do powstania nowego podmiotu prawa. Umożliwia natomiast udział w zyskach przedsiębiorstwa przez wspólnika cichego, który z różnych powodów nie chce ponosić ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej albo nie chce ujawniać, że uczestniczy w danym przedsięwzięciu biznesowym.
Z uwagi na brak regulacji ustawowych strony umowy mogą swobodnie regulować uprawnienia i obowiązki związane z funkcjonowaniem spółki cichej. Z reguły wspólnik cichy nie ma uprawnień do prowadzenia ani do reprezentowania przedsiębiorstwa, które dofinansowuje w ramach takiej spółki. W konsekwencji nie ponosi on również odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstwa.
Natomiast przedsiębiorca ma obowiązek wykorzystywania wniesionych przez wspólnika cichego wkładów na zasadach określonych w umowie spółki i wypłacania wspólnikowi umówionego zysku. Jednak nie ma przeszkód, aby warunki umowy określały odmiennie zasady współpracy stron umowy, w szczególności celem maksymalizacji zysków osiąganych przez przedsiębiorcę.
Brak jest wymagań ustawowych co do formy prawnej przewidzianej dla zawarcia umowy spółki cywilnej. Dla celów dowodowych i ewentualnej możliwości dochodzenia swoich praw warto umowę taką zawrzeć na piśmie.