Udzielenie pełnomocnictwa to czynność prawna, na mocy której mocodawca ustanawia pełnomocnika. Co do zasady pełnomocnictwa można udzielić w dowolnej formie. Czy jednak prawo przewiduje szczególne przypadki, gdy ta dowolność jest ograniczona?

Stanisław Rachelski, radca prawny, wspólnik zarządzający, Kancelaria Prawnicza Rachelski i Wspólnicy

Przepisy uwzględniają takie sytuacje. Przykładowo art. 18 k.s.h. zastrzega, że udzielenie pełnomocnictwa do zbycia lub zastawienia udziału w spółce z o.o. wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
Natomiast art. 99 par. 1 k.c. wyraża ogólną zasadę, że jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest forma szczególna, to pełnomocnictwo do jej dokonania powinno być udzielone w tej samej formie (np. pełnomocnictwo do zawarcia umowy przenoszącej własność nieruchomości powinno być udzielone w formie aktu notarialnego).
Pełnomocnictwo może być odwołane w każdym czasie – chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Zasada ta stanowi konsekwencję uwzględnienia przez ustawodawcę sytuacji, w której dokonując wyboru pełnomocnika, mocodawca obdarza tę osobę zaufaniem. Dlatego też utrata zaufania powinna umożliwić mocodawcy odwołanie wcześniej udzielonego pełnomocnictwa.
Udzielenie pełnomocnictwa w formie szczególnej nie przesądza o konieczności jego odwołania w tej samej formie. Jak zauważył bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z 4 listopada 1998 r. (sygn. akt II CKN 866/97), przepisy kodeksu cywilnego nie zastrzegają żadnej formy odwołania pełnomocnictwa przez mocodawcę nawet w sytuacji, gdy forma taka była zastrzeżona dla udzielenia pełnomocnictwa.
Wyrażany jest jednak pogląd, że ze względów praktycznych pełnomocnictwo zawarte w formie aktu notarialnego warto odwołać w obecności tego samego notariusza, który był obecny przy jego udzielaniu.
Spowoduje to ograniczenie ryzyka, że w imieniu mocodawcy będzie działać osoba bez umocowania. Jeżeli bowiem były pełnomocnik zechce pobrać odpis aktu notarialnego pełnomocnictwa, notariusz powinien odnotować na nim jego wygaśnięcie.