Mój syn dostał umowę na okres próbny na trzy miesiące. Czy może wcześniej odejść z pracy, jeśli mu się ona nie spodoba?

Przepisy kodeksu pracy wyraźnie określają cel zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę na okres próbny. Umowę taką zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy, maksymalnie na 3 miesiące. Zarówno pracodawca, jak i pracownik może rozwiązać umowę na okres próbny za wypowiedzeniem. Art. 34 k.p. wskazują długość okresu wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny, który wynosi od 3 dni roboczych do 2 tygodni, w zależności od okresu, na jaki umowa została zawarta. Jednakże w okresie wypowiedzenia pracownik jest obowiązany pracować na dotychczasowych warunkach, a pracodawca wypłacać należne pracownikowi wynagrodzenie. Możliwe jest więc rozwiązanie przez zainteresowanego umowy zawartej na okres próbny w terminie wcześniejszym poprzez złożenie wypowiedzenia. Ponadto zawsze można rozwiązać każdą umowę o pracę na mocy porozumienia stron, we wspólnie uzgodnionym terminie.
Katarzyna Piecyk główny specjalista w departamencie prawnym Głównego Inspektoratu Pracy / Dziennik Gazeta Prawna
Po zakończeniu stosunku pracy pracodawca musi niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy, w którym powinny znaleźć się informacje dotyczące okresu i rodzaju wykonywanej pracy, wymiaru czasu pracy, urlopu wypoczynkowego oraz inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego.

Czy z tytułu zatrudnienia pracownika zaraz po szkole, dla którego byłaby to pierwsza praca w życiu, firma może liczyć na jakieś preferencje?

W przypadku osoby zatrudnionej na pierwszą umowę o pracę urlop wylicza się na innych zasadach, inne są też zasady dotyczące minimalnego wynagrodzenia. Ustawa o wynagrodzeniu minimalnym stanowi, że w pierwszym roku dla osoby zatrudnionej na umowę o pracę może wynosić ona 80 proc. płacy najniższej obowiązującej w danym roku. Jest to próg minimalny i zupełnie dobrowolny. Równie dobrze pracodawca z własnej woli może zatrudnić pracownika w pierwszym roku pracy z wyższym wynagrodzeniem.
Jeśli zdecyduje się jednak wypłacać je w wysokości 80 proc. to zaliczać się do niego będzie nie tylko pensja zasadnicza, ale również inne składniki wynagrodzenia, uznane przez Główny Urząd Statystyczny za wynagrodzenia osobowe. Reguła obniżonej pensji minimalnej ma jednak zastosowanie tylko w pierwszym roku kalendarzowym młodego stażem pracownika. Oznacza to, że jeśli firma zatrudni taką osobę od 1 lipca, to tylko do końca roku, czyli do 31 grudnia, może wypłacać jej płacę w obniżonej wysokości. Od nowego roku jej wynagrodzenie musi być równe pełnej płacy minimalnej.
Z kolei jeśli chodzi o urlop, to taki pracownik nabywa 1,63 dnia urlopu za każdy przepracowany miesiąc. Jeśli dana osoba zatrudniona jest w środku miesiąca, to za przepracowany miesiąc uznaje się 30 następujących po sobie dni. Jeśli takiemu pracownikowi do przepracowania pełnego miesiąca zabraknie choćby jeden dzień, to urlop mu nie przysługuje. I to są wszystkie ewentualne korzyści dla pracodawcy zatrudniającego pracownika na pierwszą pracę w życiu. Pytanie tylko, co jest dla firmy istotne: umiejętności pracownika czy też kwestia kosztów pracy.

Czy osoby zbierające owoce na podstawie umowy cywilno- prawnej mają prawo żądać od pracodawcy dostarczenia wody? Czy mogą odmówić wykonania pracy, jeśli temperatura wzrośnie do 30 stopni?

Do umów cywilnoprawnych nie mają zastosowania przepisy kodeksu pracy i aktów wykonawczych do niego. A to oznacza, że wszystko zależy od tego, jak się strony umówią. Tak więc dostęp do wody czy warunki, w jakich będzie świadczona praca, najlepiej ustalić przed podpisaniem zlecenia. Warto zadbać, aby ustalenia te znalazły się w umowie.
Firma chce mi wypłacać tylko 80 proc. wynagrodzenia minimalnego, gdyż twierdzi, że będzie to moja pierwsza praca w życiu. Tymczasem podczas studiów i po ich ukończeniu pracowałam na umowach-zleceniach, co więcej, nawet w tej samej firmie.
Rozumiem, że firma zaproponowała pani umowę o pracę, która będzie pierwszym stosunkiem pracowniczym w pani życiu. W takim przypadku pracodawca zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę ma prawo zaproponować 80 proc. płacy minimalnej. Przy pierwszej pracy nie wlicza się bowiem umów-zleceń ani innego rodzaju umów cywilnoprawnych, a także kontraktów o pracę w celu przygotowania zawodowego. Do pierwszego roku pracy zalicza się tylko wszystkie okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne. Co więcej, jeżeli rozstanie się pani z tym pracodawcą, to kolejna firma, która zatrudni panią jeszcze w tym roku na podstawie umowy o pracę, będzie miała prawo ustalić wynagrodzenie w wysokości 80 proc. płacy minimalnej. Dopiero od 1 stycznia 2017 r. będzie przysługiwało wynagrodzenie w wysokości co najmniej pełnej płacy minimalnej. Za pierwszy rok pracy przyjmuje się bowiem pierwszy rok kalendarzowy, w którym pracownik podpisał umowę o pracę.