Otrzymałam z sądu pismo, z którego dowiedziałam się, że zmarł mój bratanek, a jego najbliższa rodzina odrzuciła spadek. Bratanek nie miał żony ani dzieci, tylko matkę i bezdzietną siostrę, jego ojciec zmarł wcześniej. Czy to oznacza, że to ja dziedziczę po nim długi – pyta pani Teresa.
W opisanej sytuacji zapewne mamy do czynienia z dziedziczeniem ustawowym. Skoro zmarły bratanek nie miał ani żony, ani dzieci, spadek po nim dziedziczą z mocy ustawy rodzice. Z listu wynika, że ojciec bratanka nie żyje, zatem jego udział spadku przypada siostrze. Jednakże matka i siostra zmarłego odrzuciły spadek, co oznacza, że do dziedziczenia powołani są dalsi krewni, bowiem spadkobierca, który odrzucił spadek, traktowany jest tak, jakby nie dożył jego otwarcia.
W braku zstępnych (dzieci, wnuków), małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada jego dziadkom. Dotyczy to dziadków zarówno od strony matki, jak i ojca. Jeżeli któreś z dziadków zmarło wcześniej, udział spadkowy, który by mu przypadał, należy się jego zstępnym, czyli dzieciom, a gdy i te już nie żyją – wnukom. Zakładając, że dziadkowie zmarłego (z obu stron) nie żyją, spadek po nim będą dziedziczyć ciotki, wujkowie, stryjenki i stryjkowie. Zatem pani Teresa jako ciotka należy do kręgu tych spadkobierców.
Aby uchronić się przed dziedziczeniem części długów bratanka, także powinna odrzucić spadek. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. Termin sześciomiesięczny liczy się dla naszej czytelniczki od dnia, w którym dowiedziała się, że wyprzedzający spadkobiercy odrzucili spadek, czyli od dnia, w którym dostała pismo z sądu. Jeśli pani Teresa ma dzieci, to one także powinny odrzucić spadek, a w dalszej kolejności również jej wnuki. W przypadku małoletnich dzieci na odrzucenie spadku rodzice muszą uzyskać zgodę sądu rodzinnego. Kolejność zatem jest następująca: najpierw odrzuca spadek pani Teresa, następnie odrzucają go jej dzieci, a po uzyskaniu zgody sądu odrzucają spadek w imieniu swoich małoletnich dzieci. Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć przed notariuszem lub w sądzie.
Podstawa prawna
Art. 931–934, art. 1015 par 1, art. 1018 par. 3, art. 1020 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).
Art. 101 par. 3 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.).