Kiedy sąd może zwolnić przedsiębiorcę od kosztów postępowania sądowego?
Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewiduje możliwość zwolnienia strony postępowania cywilnego od kosztów tego postępowania w całości lub w części. Ustawa różnicuje zwolnienie od kosztów w zależności od tego, czy strona postępowania jest osoba fizyczną czy prawną lub jednostka organizacyjna nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną.
Według art. 102 ustawy, przedsiębiorca będący osobą fizyczną będzie mógł ubiegać się o zwolnienie od kosztów, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Do wniosku o zwolnienie od kosztów powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów, złożone na ustalonym formularzu. Sąd może również odebrać od strony przyrzeczenie o prawdziwości danych zawartych w oświadczeniu.
Jeżeli natomiast przedsiębiorcą jest osoba prawna lub tzw. osoba ustawowa, czyli np. spółki prawa handlowego, wówczas stosownie do art. 103 ustawy sąd może przyznać stronie zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Na stronie ciąży zatem obowiązek udowodnienia, że poniesienie przez nią kosztów sądowych jest niemożliwe ze względu na brak dostatecznych środków. Do rozstrzygnięcia wniosku potrzebne są miarodajne informacje o kondycji finansowej i możliwościach płatniczych przedsiębiorcy. Przedsiębiorca musi zatem dowieść, że jego sytuacja finansowa nie pozwala na poniesienie kosztów postępowania. Przedsiębiorca powinien przedłożyć w tym zakresie odpowiednie dowody. W przypadku braku dostatecznego udowodnienia okoliczności uzasadniających zwolnienie od kosztów wniosek podlega oddaleniu. Należy też wskazać, że zwolnienia nie uzasadnia przeświadczenie strony o niecelowości uiszczenia wysokiego wpisu wobec nikłych szans wyegzekwowania zasądzonego świadczenia.