Czy do masy upadłości wchodzi również mienie nienależące do upadłego?
Nie. W przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika należy przyjąć zasadę, że wszelkie prawa i rzeczy stanowiące majątek upadłego tworzą masę upadłości. Przepisy prawa upadłościowego chronią podmioty, którym przysługuje prawo własności mienia znajdującego się jedynie przejściowo w posiadaniu upadłego, np. na podstawie zawartej umowy najmu czy użyczenia. Przepisy prawa upadłościowego stwierdzają jednoznacznie, że rzeczy niebędące własnością upadłego nie mogą wchodzić w skład masy upadłości i podlegają wyłączeniu. Wyłączenie z masy upadłości nie następuje jednak automatycznie. Osoba, która jest właścicielem, może żądać wydania mienia lub też świadczenia wzajemnego. Żądanie wydania świadczenia wzajemnego będzie zasadne jedynie wówczas, gdy mienie będące jej własnością zostało zbyte, zaś uzyskane w zamian świadczenie jest wyodrębnione w masie upadłości. Wniosek o wyłączenie z masy upadłości powinien być odpowiednio uzasadniony oraz zawierać dowody potwierdzające, iż sporna rzecz jest własnością wnioskodawcy. Taki wniosek powinien być skierowany do sędziego – komisarza, który ma jeden miesiąc na rozpoznanie sprawy. Jeżeli wniosek zostanie oddalony, właścicielowi rzeczy przysługuje powództwo o wyłączenie rzeczy z masy upadłości, skierowane tym razem do sądu upadłościowego.
Warto podkreślić, że instytucja wyłączenia z masy upadłości nie może być zastosowana w przypadku rzeczy, wierzytelności i praw majątkowych, które zostały przeniesione przez upadłego na wierzyciela w celu zabezpieczenia wierzytelności, np. w przypadku zawartej umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie. Chociaż z formalnoprawnego punktu widzenia takie mienie nie jest własnością upadłego, to ustawodawca zdecydował się na niestosowanie w tym zakresie niewątpliwie korzystnych dla wierzyciela przepisów o wyłączeniu mienia z masy upadłości i poddaniu reżimowi przepisów prawa upadłościowego odnoszących się do zastawu i wierzytelności zabezpieczonych zastawem.