Biuro Polowań Dewizowych Art-Hubert z LeŻajska w ogólnych warunkach uczestnictwa w imprezach turystycznych zawarło przepisy niekorzystne dla konsumentów. Po interwencji UOKiK zapisy zostały zmienione.
Gazeta Prawna przeanalizowała ogólne warunki uczestnictwa w imprezach turystycznych, której autorem jest Biuro Polowań Dewizowych Art-Hubert. Okazało się, że dokument ten zawiera kilka punktów, które są sprzeczne z prawami uczestników imprez turystycznych. Jednakże, jak poinformowała nas spółka, po interwencji Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ogólne warunki uczestnictwa w imprezach turystycznych zostały zmienione i nie zawierają już niedozwolonych postanowień.
Odpowiedzialność wyłączona
Analizując zakwestionowany dokument, natrafiliśmy na pkt III.3.6., który wzbudził nasze obawy. Stanowi on, że wszelkie roszczenia klienta związane z rozwiązaniem umowy powinny być kierowane do pośredników sprzedających imprezy w imieniu organizatora turystyki. W ten sposób spółka próbowała w niedozwolony sposób ograniczyć swoją odpowiedzialność. Natomiast art. 474 kodeksu cywilnego mówi, że organizator odpowiada za działania i zaniechania własne oraz osób, z pomocą których wykonuje swe zobowiązanie. Wyłączenie odpowiedzialności w wykonaniu umów świadczenia usług turystycznych, gdy wpływ na to miały osoby trzecie, może nastąpić tylko wówczas, gdy nieprawidłowości wyniknęły wyłącznie wskutek działania lub zaniechania osoby nieuczestniczącej w wykonaniu usług przewidzianych umową, jeżeli działań tych lub zaniechań nie można było przewidzieć ani uniknąć. Organizator nie może zatem stosować unormowań, na mocy których odpowiedzialnością obciąża osoby działające w jego imieniu - w omawianym przypadku pośredników sprzedających imprezy. Należy więc uznać, że omawiany punkt ogólnych warunków uczestnictwa w imprezach turystycznych jest niezgodny z art. 3853 pkt 2 k.c. Stanowi on bowiem, że niedozwolonym postanowieniem umownym jest takie, które wyłącza lub istotnie ogranicza odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Słuszność stawianych zarzutów potwierdza ustalone w tym zakresie orzecznictwo sądowe. Przykładowo można wymienić klauzule wpisane do rejestru klauzul niedozwolonych pod numerami 265, 278 i 1354.
Ważne!
Touroperatorzy nie mogą wyłączyć swojej odpowiedzialności w ramach ofert specjalnych (typu last minute)
Zbyt krótki termin
Kolejnym punktem niezgodnym z prawem jest pkt VII.7.1. Zgodnie z jego zdaniem drugim reklamacje wniesione przez klienta do organizatora po upływie siedmiu dni od zakończenia imprezy uznane zostaną za bezskuteczne. Jest to termin zbyt krótki do zgłaszania reklamacji dla konsumentów. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na treść art. 20 ust. 6 ustawy o usługach turystycznych. Z przepisu tego wynika, że przedsiębiorcy przysługuje 30-dniowy termin do ustosunkowania się do otrzymanej reklamacji. Ustawa ta nie określa terminu, w jakim konsument może podjąć działania w ramach procedury reklamacyjnej. Posiłkowo można posłużyć się art. 563 k.c., wedle którego o zaistniałych niezgodnościach z umową należy poinformować w ciągu miesiąca. Powyższe przemawia za tym, że termin do wniesienia reklamacji nie powinien być krótszy niż miesięczny liczony od dnia zakończenia imprezy. W przeciwnym razie prawa stron umowy zostają unormowane nierównomiernie i ze szkodą dla konsumentów.
Last minute
Duży niepokój wzbudza także pkt VIII.8.6. analizowanego dokumentu. Stanowi on, że organizator wyłącza swoją odpowiedzialność z przyczyn związanych ze zgodnością świadczeń z ofertą w przypadku ofert specjalnych (last minute). Wyłączenie odpowiedzialności za nieprawidłowe wykonanie usług w ramach imprez last minute jest niedopuszczalne. Taki wniosek wynika także z utrwalonego orzecznictwa. Przy rozważaniu zakresu obowiązków organizatora względem uczestnika przy odpowiedzialności za niewłaściwe wykonanie umowy nie ma znaczenia termin zawarcia umowy. W jednym z orzeczeń Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, rozpatrując kwestię wyłączenia odpowiedzialności biura podróży w przypadku ofert last minute, podał, że posługiwanie się taką regulacją należy uznać za szczególnie naganne ze względu na to, iż ma ono prowadzić do wytworzenia u konsumentów mylnego przekonania, iż w przypadku zaistnienia wymienionych w niej okoliczności odpowiedzialność organizatora jest wyłączona.
Eugeniusz Gwiazdowski, dyrektor generalny Art-Hubert poinformował, że zakwestionowane paragrafy na wniosek UOKiK Delegatury w Krakowie zarząd biura zmienił według obowiązujących przepisów i przesłał do akceptacji i wiadomości UOKiK.
3 KROKI
Co zrobić, gdy warunki uczestnictwa w wycieczce turystycznej zawierają niedozwolone klauzule?
1 Zwrócić się do biura podróży o usunięcie klauzuli z umowy.
2 Zwrócić się do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o zbadanie, czy wskazane przez niego zapisy w regulaminie nie stanowią klauzul niedozwolonych.
3 Gdy biuro podróży nie usunie klauzuli, wnieść pozew do sądu (wydział cywilny) o ustalenie, że konkretne postanowienie umowy stanowi klauzulę niedozwoloną.
ANALIZA KROK PO KROKU
WĄTPLIWY ZAPIS UMOWY
Organizator wyłącza swoją odpowiedzialność z przyczyn związanych ze zgodnością świadczeń z ofertą w przypadku ofert specjalnych (last minute).
CO TO OZNACZA
Reklamacja dotycząca niezgodnego z umową spełnienia świadczenia w ramach oferty last minute nie zostanie uwzględniona przez organizatora imprezy turystycznej.
CZY JEST ZGODNY Z PRAWEM
NIE - Zapis jest niezgodny z prawem, albowiem art. 3853 pkt 2 kodeksu cywilnego stanowi, że niedopuszczalne są postanowienia umowy, które wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
REKOMENDACJA DLA KLIENTA
Uczestnik imprezy turystycznej powinien zwrócić się do rzecznika praw konsumenta o zbadanie, czy umowa nie zawiera niedozwolonych lub niekorzystnych dla niego postanowień oraz spróbować negocjować z organizatorem imprezy zmianę takich zapisów.
REKOMENDACJA DLA FIRM
Firmy, które zamieściły w swoich umowach lub ogólnych warunkach uczestnictwa w imprezach turystycznych postanowienia łamiące prawa konsumentów, powinny je przeredagować lub usunąć.
OPINIE
WALDEMAR JURASZ
Delegatura UOKiK w Krakowie
Umowa o świadczenie usług turystycznych jest w znacznej części uregulowana przepisami ustawy o usługach turystycznych. Pomimo tego jest to rodzaj umowy, w którym wyjątkowo często - powszechniej chyba niż w jakiejkolwiek innej branży - pojawiają się zakazane klauzule. Bodaj najbardziej niepokojące w skutkach prawnych klauzule abuzywne utrudniają konsumentom możliwość dochodzenia roszczeń. Nierzadko polega to na dopuszczalności składania reklamacji w okresach krótszych niż 30-dniowy termin ustawowy - w ciągu 14 lub 7, a czasem nawet 2 dni od zakończenia imprezy turystycznej. Jednocześnie organizatorzy turystyki nakładają na konsumentów nadmiernie uciążliwe formalności, z reguły poprzez obciążenie ich obowiązkiem potwierdzenia złożenia reklamacji na miejscu, w czasie imprezy.
ANNA WĘGRZYN
aplikant adwokacki w kancelarii WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr
Wśród typowych klauzul abuzywnych stosowanych przez biura podróży wskazuje się: zastrzeżenie, że biuro może w każdym czasie zmienić cenę lub warunki imprezy turystycznej, ograniczenie uprawnień konsumenta przy kupowaniu wycieczek typu last minute (np. wyłączenie możliwości reklamacji), nałożenie na konsumenta kary umownej w razie odstąpienia od umowy. Jeżeli umowa z biurem podróży zawiera klauzule abuzywne, a biuro nie uznaje stanowiska konsumenta, konsument ma prawo dochodzić roszczeń przed sądem powszechnym. Ponadto, jeżeli konsument uważa, iż jego interesy zostały naruszone w wyniku zastosowania klauzul abuzywnych, może zasięgnąć bezpłatnej pomocy prawnej u miejskiego lub powiatowego rzecznika praw konsumentów.
