Żadne państwo Unii nie może ograniczać otwierania hipermarketów ze względu na ich niszczący wpływ na istniejący handel prowadzony przez małe sklepy – uznał luksemburski Trybunał Sprawiedliwości. Ochrona rodzimego drobnego handlu nie może być bowiem przyczyną ograniczania swobody przedsiębiorczości.
Orzeczenie w tej sprawie jest skutkiem skargi, jaką wniosła Komisja Europejska przeciwko Hiszpanii. W Autonomicznej Wspólnocie Katalonii na otwarcie jakiejkolwiek dużej placówki handlowej potrzebne było pozwolenie. Poza tym hiszpańskie prawo krajowe ograniczało obszary lokalizacji hipermarketów, a także ich powierzchnię sprzedaży. W Katalonii duże placówki handlowe mogły być otwierane tylko w miastach, które są centrami administracyjnymi okręgu, lub w których mieszka ponad 25 tysięcy osób, przy czym brano pod uwagę przy tych obliczeniach nawet turystów.
Największym problemem dla komisarzy europejskich okazało się jednak to, że pozwolenie na otwarcie nowej dużej placówki handlowej wymagało wykazania, iż nie będzie ona miała nadmiernego udziału w lokalnym rynku, a także że nie wpłynie na istniejący drobny handel. Regulacje katalońskie nie pozwalały bowiem na otwieranie hipermarketów, których oferta absorbowałaby więcej niż 9 proc. wydatków ludności na towary codziennego użytku i 7 proc. wydatków na inne rzeczy. Taka sytuacja miała – zdaniem TS – ograniczać zagraniczne inwestycje w handel na hiszpańskim rynku.
Trybunał przypomniał przy okazji, że ograniczenie swobody przedsiębiorczości może być uzasadnione jedynie ochroną nadrzędnego interesu ogólnego. W tej kategorii mieszczą się – zgodnie z doktryną UE – wyłącznie takie wartości, jak ochrona środowiska, zagospodarowanie przestrzenne czy ochrona konsumentów. Niedopuszczalne jest natomiast stanowienie restrykcyjnych przepisów krajowych motywowanych jedynie względami gospodarczymi i społecznymi. Takie wartości nie mogą bowiem uzasadniać ograniczenia swobody przedsiębiorczości. Dlatego TS uznał, że Hiszpania uchybiła obowiązkom państwa członkowskiego UE dopuszczając do obowiązywania na jej terytorium przepisów niezgodnych z wartościami i przepisami Wspólnoty.
Podstawa
Wyrok w sprawie C-400/08 Komisja przeciwko Hiszpanii