Kurator ustanowiony dla spółki, która nie ma powołanych organów, może wystąpić o jej rozwiązanie. Jest on powołany m.in. do podjęcia czynności koniecznych do otwarcia likwidacji spółki.
Do takich wniosków doszedł Sąd Apelacyjny w Gdańsku przy okazji rozpoznawania pozwu kuratora o rozwiązanie jednej ze spółek. Miało to miejsce po tym, jak jedyny wspólnik odwołał prezesa jednoosobowej spółki i jednocześnie nie powołał nowego zarządu. Poskutkowało to ustanowieniem kuratora dla przedsiębiorstwa. Z uzyskanych informacji wynikało, że wspólnik ten stracił zainteresowanie funkcjonowaniem spółki. Kurator uznał więc, że zaszły okoliczności uzasadniające rozwiązanie spółki.
Sąd okręgowy stanął na stanowisku, że kurator ustanowiony dla spółki, na podstawie art. 42 kodeksu cywilnego, nie jest uprawniony do wystąpienia z powództwem o jej rozwiązanie. Zgodnie z kodeksem spółek handlowych sąd może orzec o rozwiązaniu spółki na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, w przypadku gdy osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki. Ponadto sąd może rozwiązać spółkę również na żądanie organu państwowego w sytuacji gdy działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu. Zdaniem sędziów kurator nie należy do kręgu osób uprawnionych do wystąpienia z takim żądaniem. Nie można bowiem uznać go za członka spółki ani za organ państwowy.
Sprawa na skutek apelacji została rozpoznana przez sąd II instancji. Sędziowie zwrócili uwagę na fakt, że instytucja kuratora ustanowionego dla osoby prawnej na podstawie art. 42 k.c. różni się zdecydowanie od instytucji kuratora tzw. rejestrowego, ustanowionego w oparciu o art. 26 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Warunkiem ustanowienia kuratora rejestrowego jest bezczynność osoby prawnej i niewykonywanie przez nią obowiązków rejestrowych mimo przeprowadzenia postępowania przymuszającego.
Otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd. Przeprowadzenie likwidacji wymaga zatem uprzedniego rozwiązania spółki. Co prawda kurator nie jest wymieniony w przepisach jako osoba uprawniona do wystąpienia z takim żądaniem ale jest uprawiony do podjęcia czynności koniecznych do otwarcia likwidacji spółki. Musi to jednak zostać poprzedzone rozwiązaniem spółki (sygn. akt I ACa 733/10).
Ważne!
Jeśli spółka nie ma organów, sąd opiekuńczy ustanawia dla niej kuratora, który powinien niezwłocznie postarać się o powołanie władz spółki lub w razie potrzeby o jej rozwiązanie