Uchwała Rady Izby Notarialnej, która uzależnia wyznaczenie patrona dla aplikanta od zgody notariusza, jest sprzeczna z prawem – tak stwierdził wczoraj Sąd Najwyższy. Była to już siedemnasta uchwała notariatu, którą zakwestionował SN.
Minister sprawiedliwości zaskarżył uchwałę Rady Izby Notarialnej w Krakowie z 7 maja 2010 r. Uchwała ta stanowi, że Rada Izby Notarialnej wyznacza patrona dla aplikanta spośród notariuszy wyróżniających się wysokimi kwalifikacjami i umiejętnościami dydaktycznymi, którzy wyrazili zgodę na podjęcie obowiązków szkolenia aplikantów.
– Uchwalenie tej uchwały jest rażącym lekceważeniem wytycznych Sądu Najwyższego – mówiła na rozprawie przedstawicielka Ministerstwa Sprawiedliwości Dorota Bartoszek-Osuchowska. – Wcześniej bowiem SN już się wypowiadał (w wyroku 13 maja 2010 r. o sygn. akt III ZS 5/10), że nielegalne jest uzależnienie objęcia patronatu od zgody notariusza. A więc jest to skrajna arogancja ze strony notariatu – mówiła Dorota Bartoszek-Osuchowska. – Co więcej notariusze składają skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aplikantów.
W Polsce jest obecnie 112 aplikantów notarialnych, którzy zdali egzamin, ale nie mogą podjąć praktyk z powodu braku patrona (a notariuszy – 2188).
Sąd Najwyższy przyznał rację ministrowi sprawiedliwości.
– Sprawa uzależniania przyjęcia na aplikację od zgody notariusza była już wielokrotnie przesądzana przez Sąd Najwyższy – przyznała sędzia sprawozdawca Halina Kiryło.
– Z art. 35, 72 i 75 prawa o notariacie wynika obowiązek Izby Notarialnej do prowadzenia aplikacji. Praktyki notarialne są wykonywanie nie tylko w ramach umów o pracę, ale także w ramach praktyk u notariusza wyznaczonego przez radę. Notariusz powinien uczestniczyć w wypełnianiu obowiązków przez samorząd, a ten obowiązek ma charakter publiczno prawny. Niewątpliwie byłoby naruszeniem zaufania do korporacji notarialnej, gdyby na skutek odmowy przez notariusza podjęcia się szkolenia nie doszłoby do realizacji uprawnień przysługujących aplikantom.
Uchwała narusza zwłaszcza art. 17 konstytucji dotyczący zaufania obywatela do zawodów takich jak notariat – stwierdził SN.
SN nie podzielił jednak argumentów ministra dotyczących kwalifikacji patrona. Otóż w zaskarżonej uchwale rada oznaczyła kryteria: m.in. by patron nie był karany za przewinienie dyscyplinarne i aby opłacał składki samorządowe.
SYGN. AKT III ZS 19/10