Ograniczenie przesłanek wyłączenia sędziego tylko do relacji osobistych jest niezgodne z konstytucją.
ORZECZENIE
Trybunał Konstytucyjny uznał wczoraj, że przepis kodeksu postępowania cywilnego, w zakresie w jakim ogranicza przesłanki wyłączenia sędziego jedynie do stosunku osobistego, pomijając okoliczności, które mogą mieć wpływ na jego bezstronność, narusza ustawę zasadniczą.

Pozwana ławnikiem

Trybunał rozpoznawał pytanie Sądu Rejonowego w Grudziądzu dotyczące zgodności art. 49 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (k.p.c.), który stanowi o wyłączeniu sędziego. Zgodnie z zakwestionowanym przepisem, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli między nim a jedną ze stron lub jej przedstawicielem zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziego.
Trybunał podzielił pogląd wyrażony w uzasadnieniu wyroku TK o sygn. SK 53/04, że gwarancje bezstronności sędziowskiej nie mogą być ograniczone jedynie do stworzenia możliwości wyłączenia sędziego ze względu na istnienie bezpośrednich relacji o charakterze osobistym. Wyłączenie powinno być możliwe w wypadku okoliczności, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, które w sytuacji konkretnego sędziego mogą budzić uzasadnione wątpliwości co do wydania orzeczenia opartego na w pełni zobiektywizowanych przesłankach.

Linia orzecznicza

Sędziowie podkreślili ciągłość linii orzeczniczej Trybunału w zakresie przesłanek wyłączenia sędziego. Przypomnieli wyrok z 13 grudnia 2005 r., w którym TK uznał za niezgodny z konstytucją przepis ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który miał wtedy brzmienie identyczne z kwestionowanym przepisem kodeksu postępowania cywilnego.
Wydając wyrok zakresowy Trybunał wskazał, że konieczna jest nowelizacja niekonstytucyjnego przepisu umożliwiająca objęcie wszystkich przesłanek względnych mogących wywołać wątpliwości co do bezstronności.
Sygn. akt P 8/07