Latem czytałam na łamach „Prawa na co dzień”, że wejdą niedługo w życie przepisy pozwalające na zawarcie ślubu cywilnego poza urzędem stanu cywilnego. Planuję uroczystość w maju przyszłego roku. Czy mogę liczyć na liberalizację prawa do tego czasu? – pyta pani Katarzyna.
Prace legislacyjne nad nową ustawą – Prawo o aktach stanu cywilnego trwają. Rządowy projekt wpłynął do Sejmu w połowie lipca, termin wejścia w życie ustawy planowany jest na 1 stycznia 2015 r. Jeśli zostanie dotrzymany, pani Katarzyna będzie mogła wziąć ślub zgodnie z nowymi zasadami. Zakładają one, że kierownik urzędu stanu cywilnego będzie zobowiązany przyjąć oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego na terytorium własnej gminy. Stanie się to na wyraźne życzenie narzeczonych (nazywanych tu nupturientami). Jest jednak warunek – wskazane miejsce ceremonii musi umożliwić zachowanie uroczystej formy oraz zapewnić bezpieczeństwo wszystkich obecnych. W takim przypadku, obok opłaty za sporządzenie aktu małżeństwa (obecnie to 84 zł), pobierana będzie opłata dodatkowa stanowiąca dochód gminy, mająca na celu pokrycie kosztów udziału kierownika urzędu stanu cywilnego w uroczystości poza urzędem. Gdy ustawa wejdzie w życie, wysokość tej opłaty zostanie określona przez ministra spraw wewnętrznych w stosownym rozporządzeniu.
Jeżeli natomiast decyzja o zawarciu małżeństwa poza urzędem stanu cywilnego podyktowana będzie szczególnymi okolicznościami (na przykład stanem zagrożenia życia lub zdrowia albo pozbawieniem wolności) spisanie aktu w innym miejscu niż urząd nie będzie powodowało żadnych dodatkowych opłat.
Także i obecnie kierownik urzędu stanu cywilnego może przyjąć oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński poza lokalem swojego urzędu, jeżeli zachodzą uzasadnione przyczyny. Są one każdorazowo oceniane i interpretowane przez kierownika urzędu, wiele więc zależy od jego dobrej woli. Może on wyrazić zgodę na ślub poza urzędem albo nie. Jeśli odmówi, powinien sformułować w tej sprawie decyzję administracyjną. Można się od niej odwołać do wojewody.
Podstawa prawna
Prawo obowiązujące: art. 7 ust. 4, art. 58 ust. 3, art. 59 ustawy z 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 212, poz. 1264 ze zm.). Prawo w przygotowaniu: art. 84 projektu ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (RM-10-54-13).