Legislatorzy krytykują pomysł, by nie tylko sędziowie wymierzali sprawiedliwość.
Powierzenie referendarzom sądowym kompetencji do wymierzania grzywny lub nagany w sprawach o wykroczenia w ramach trybu nakazowego godzi w konstytucję. Do takiego wniosku doszła Rada Legislacyjna przy Prezesie Rady Ministrów, opiniując projekt założeń ustawy o zmianie zasad ponoszenia odpowiedzialności za niektóre zachowania stanowiące wykroczenia oraz o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Zawarto w nim propozycję przekazania referendarzom sądowym uprawnień orzeczniczych w ramach postępowania nakazowego.
Zdaniem Rady Legislacyjnej rozwiązanie to idzie w kierunku zupełnie odmiennym od założonego w art. 237 ust. 1 Konstytucji RP. Tam zapisano maksymalnie czteroletni termin (obowiązujący od dnia wejścia w życie ustawy zasadniczej w 1997 r.) funkcjonowania kolegiów do spraw wykroczeń przy sądach rejonowych. Tym samym przesądzono, że sprawy o wykroczenia objęte zostaną właściwością sądów powszechnych.
„Opiniowany projekt założeń zakłada zmianę obecnego systemu niepodzielności orzekania przez sąd w sprawach o wykroczenia” – podnoszą autorzy opinii dla Rządowego Centrum Legislacji. Ich zdaniem projekt w tym zakresie nie będzie zgodny z prawem, nawet gdy wprowadzi się do niego zapis, że decyzje referendarza będą podlegać kontroli sądowej.
„Udział sądu nie uchyla kluczowej konstytucyjnej kwestii prawnej, jaką jest dopuszczalność wykonywania funkcji o charakterze stricte orzeczniczym w przedmiocie odpowiedzialności za wykroczenia przez podmiot niebędący sądem w rozumieniu art. 175 ust. 1 Konstytucji RP. W tym przypadku kwestia kontroli sądowej jest zagadnieniem wtórnym (...)” – akcentują.
Etap legislacyjny
Projekt założeń w trakcie konsultacji