Europejski Trybunał Praw Człowieka przyznał 40 tys. euro odszkodowania Polce, której Skarb Państwa odmówił prawa wykupu działki wbrew decyzji administracyjnej.
Chodzi o sprawę Żuk przeciwko Polsce (skarga nr 48286/11), w której wyrok ETPC stwierdził, że polskie władze naruszyły prawo własności skarżącej (protokół dodatkowy do konwencji). Wyrok zapadł przed dwoma laty, ale dopiero teraz sędziowie strasburscy zadecydowali o wymiarze odszkodowania.
W 1989 r. urząd miejski w Szczecinie przyznał mężowi skarżącej prawo wykupu (w ciągu trzech miesięcy) działki zarządzanej wówczas przez nieistniejący już Państwowy Fundusz Ziemi (jego mienie przejęła później Agencja Nieruchomości Rolnych). Od tej decyzji odwołali się jednak właściciele gruntów sąsiedzkich, uważając, że to oni powinni otrzymać propozycję wykupu. Szczeciński wojewoda potwierdził jednak pierwotne rozstrzygnięcie.
Mimo to gmina odmawiała sprzedaży ziemi państwu Żuk, gdyż zgodnie z nowym planem zagospodarowania przestrzennego sporna działka nie miała już przeznaczenia rolnego. W 2003 r. skarżąca wniosła pozew przeciwko zarządowi miasta, ale sąd rejonowy go oddalił. Sąd okręgowy, który rozpatrywał apelację, zobowiązał jednak miasto do sprzedaży gruntu Żukom. Po raz kolejny gmina nie zgodziła się na przeniesienie prawa własności, konsekwentnie twierdząc, że jej właścicielem jest Skarb Państwa. Para zainicjowała więc kolejne postępowanie sądowe, ale znowu nie przyniosło ono efektów. Sprawa trafiła więc do Strasburga.
ETPC doszedł zaś do wniosku, że polski rząd nie podjął skutecznych środków prawnych, które pozwoliłyby na wykonanie decyzji administracyjnej. Co więcej, mimo że skarżąca usiłowała dochodzić swoich praw na drodze cywilnej, organy zaangażowane w postępowanie za każdym razem twierdziły, że nie są właściwe, aby zająć się jej sprawą. Jednocześnie żaden z nich nie potrafił wskazać podmiotu, który powinien wykonać decyzję o przyznaniu prawa wykupu ziemi. W efekcie prawo własności skarżącej okazało się fikcją.
Niedoszła właścicielka domagała się ok. 1,2 mln zł, a rząd oferował 50 tys. zł.
ORZECZNICTWO
Wyrok ETPC z 30 maja 2017 r. w sprawie Żuk przeciwko Polsce (skarga nr 48286/11).