Nieuwzględnienie przez władze publiczne motywacji rasowej, która doprowadziła do popełnienia przestępstwa, narusza Europjeską Konwencję Praw Człowieka. Do takiego wniosku doszedł Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawie Škorjanec przeciwko Chorwacji (skarga nr 25536/14).
Sprawa dotyczyła zdarzenia z czerwca 2013 r., kiedy to skarżąca Maja Škorjanec spacerowała ze swoim partnerem na rynku w stolicy Chorwacji. W pewnym momencie dwóch nieznajomych mężczyzn zaczęło znieważać jej partnera z powodu jego romskiego pochodzenia. Gdy ten zaczął przed nimi uciekać, napastnicy dogonili go i dotkliwie pobili. Także skarżąca, gdy ruszyła na ratunek swojemu partnerowi, została odepchnięta i kopnięta w głowę.
Napastnicy zostali oskarżeni i skazani za groźby karalne oraz pobicie, do którego to miało dojść z pobudek o charakterze rasowym (ang. hate crime), ale tylko w odniesieniu do mężczyzny. Motyw ten nie został uwzględniony w przypadku czynu, którego napastnicy dopuścili się w stosunku do skarżącej. W związku z tym para wniosła zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa o podłożu rasowym. Chorwackie organy ścigania odmówiły wszczęcia postępowania z uwagi na brak dowodów na to, że mężczyźni zaatakowali skarżącą z powodu nienawiści do Romów, w sytuacji gdy ona sama nie była osobą romskiego pochodzenia.
W związku z tym kobieta wniosła skargę do ETPC, w której zarzuciła, że prawo krajowe i w szczególności praktyka jego stosowania nie gwarantują ochrony przed przemocą motywowaną nienawiścią w stosunku do osób, które ucierpiały w jej wyniku nie poprzez bezpośrednie posiadanie cech wywołujących nienawiść, lecz dlatego że są w związku z osobą posiadająca takie cechy. W jej ocenie miało to naruszyć jej wolność od nieludzkiego i poniżającego traktowania, prawo do prywatności i zakaz dyskryminacji.
ETPC podzielił częściowo jej zarzuty, uznając jednomyślnie, że doszło do naruszenia art. 3 EKPC (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) w związku z art. 14 (zakaz dyskryminacji).
W uzasadnieniu wyroku ETPC stwierdził, że obowiązkiem państw badających czyny, co do których istnieje podejrzenie, że są motywowane rasowo, jest podjęcie wszystkich racjonalnych działań dla oceny, czy dane zdarzenie było motywowane nienawiścią. W ocenie ETPC traktowanie przestępczości motywowanej rasowo na równi z nieposiadającą tego komponentu byłoby równoznaczne z przymknięciem oka na specyficzną naturę tego typu przestępstw, które stanowią szczególne zagrożenie dla praw człowieka, a przez to stanowiłoby nierówne traktowanie, którego nie da się pogodzić z art. 14 EKPC.
W związku z powyższym trybunał stwierdził w szczególności, że z art. 3 w zw. z art. 14 EKPC wynika obowiązek uznania jednostki za ofiarę przestępstwa z nienawiści nie tylko wtedy, gdy została ona zaatakowana z uwagi na posiadanie określonej cechy, lecz także wtedy, gdy została zaatakowana z uwagi na rzeczywisty lub domniemany związek z inną osobą, która posiada (lub jest postrzegana jako osoba posiadająca) określoną cechę. Konsekwencją powyższego jest uznanie obydwu tych sytuacji za przestępstwa z nienawiści. Z uwagi na fakt, że władze Chorwacji zaniechały wyjaśnienia motywu ataku na skarżącą, w ocenie ETPC doszło do naruszenia EKPC.
Pogląd Europejskiego Trybunału Praw Człowieka warto skonfrontować z ostatnim wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w sprawie pobicia w tramwaju profesora UW za to, że mówił po niemiecku. W wyroku tym sąd uznał, że brak było podstaw do przyjęcia, że incydent w tramwaju był motywowany różnicami na tle narodowościowym i etnicznym, czyli stanowił tzw. przestępstwo z nienawiści. Zdaniem sądu w chwili uderzenia poszkodowanego sprawca wiedział, że nie jest on obywatelem niemieckim. Z omawianego wyżej wyroku ETPC wynika jednak, że dla uznania pobicia za przestępstwo z nienawiści okoliczność ta nie powinna mieć żadnego znaczenia.
W podobnej do rozpatrywanej przez ETPC sprawie pobicia w tramwaju profesora UW za to, że mówił po niemiecku, polski sąd nie dopatrzył się przestępstwa z nienawiści. Trybunał zaś uznał, że są nim nie tylko czyny przeciwko osobom rozpoznanym jako etnicznie obce