Jestem jednym z czterech wspólników spółki partnerskiej. Z dwojgiem z nich jestem skonfliktowana. Trzeci zachowuje neutralność w sporze. Partnerzy, którzy są skłóceni ze mną, twierdzą, że swoim zachowaniem względem nich i ciągłym podważaniem ich decyzji rzekomo paraliżuję prawidłowe funkcjonowanie spółki, co godzi w jej renomę. Grożą mi podjęciem uchwały w sprawie pozbawienia mnie prawa reprezentowania podmiotu. Powołują się na zapis umowy, w świetle którego do powzięcia przedmiotowej uchwały wystarczające są tylko ich głosy. Czy rzeczywiście mogą podjąć taką uchwałę bez zgody mojej i trzeciego partnera?
Reprezentacja spółki może być czynna i bierna. Ta pierwsza polega na składaniu oświadczeń woli w imieniu podmiotu, ta druga – na przyjmowaniu. Każdy partner może samodzielnie reprezentować spółkę, a prawo to obejmuje wszelkie czynności sądowe i pozasądowe. Umowa może jednak wprowadzać odmienne regulacje w tym zakresie albo poprzez wyłączenie w jej pierwotnym brzmieniu prawa konkretnego wspólnika do reprezentacji podmiotu bądź też poprzez wprowadzenie stosownych zasad współdziałania przy dokonywaniu czynności prawnych (np. łączne działanie dwóch partnerów albo jednego partnera i pełnomocnika). Wykluczenie w pierwotnej wersji umowy spółki samodzielnego prawa do jej reprezentacji wymaga zgody partnera wyrażonej przy zawieraniu umowy (art. 96 par. 1 kodeksu spółek handlowych, dalej: k.s.h.).
Wymogi wobec uchwały
Pozbawienie wspólnika prawa reprezentacji spółki partnerskiej poza dokonaniem odpowiedniej wzmianki w pierwotnej wersji umowy oraz prawomocnym orzeczeniem właściwego sądu gospodarczego może nastąpić w drodze uchwały partnerów. Aby uchwała ta była ważna, musi spełniać następujące kryteria:
● jej podjęcie powinno nastąpić wyłącznie z ważnych powodów,
● konieczna jest większość 3/4 głosów,
● przy kworum określonym na poziomie 2/3 ogólnej liczby wspólników (a nie tylko osób uczestniczących w powzięciu uchwały).
Umowa spółki partnerskiej może przewidywać surowsze wymogi odnośnie do kworum i większości głosów, nie może natomiast łagodzić tych zasad (art. 96 par. 2 k.s.h.).
Jeżeli przedmiotowa uchwała nie została podjęta z ważnych powodów albo naruszono wymóg kworum czy większości głosów, partner, którego uchwała ta dotyczy, może wystąpić przeciwko spółce z powództwem o ustalenie, że jest ona nieważna (art. 189 kodeksu postępowania cywilnego; dalej: k.p.c.) w zw. z art. 58 par. 1 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.).
Ważne powody, czyli jakie
Kodeks spółek handlowych nie precyzuje okoliczności, które mogą stanowić ważne powody do pozbawienia partnera prawa reprezentacji spółki. Może je natomiast wskazywać umowa podmiotu (np. choroba psychiczna, długotrwały wyjazd za granicę). Wiążą one wówczas wspólników. Istnieje jednak ewentualność rozszerzenia katalogu tych ważnych przyczyn, co pociąga za sobą oblig zmiany umowy spółki. Jeżeli jednak partnerzy nie określą w umowie ważnych powodów, to pełnię swobody w tym zakresie ma sąd (w przypadku wniesienia przez zainteresowanego partnera pozwu o ustalenie nieważności uchwały z powodu braku ważnego powodu). Przyjmuje się, że te ważne powody to naruszenie obowiązku lojalności wobec spółki, uczestnictwo w działaniach i podmiotach konkurencyjnych, nieuczciwe postępowanie lub nierzetelne wykonywanie obowiązków przez partnera czy malwersacje. Przy czym zakaz działalności konkurencyjnej polega na zabronieniu dokonywania wszelkich czynności, które można uznać za godzące w interesy spółki, ale tylko takich, które wiążą się z konkurencyjnym współuczestniczeniem na rynku (tak np. wynika z wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 23 stycznia 2013 r., sygn. akt I ACa 1300/12).
Obowiązki w KRS
Uchwała o pozbawieniu partnera prawa reprezentacji spółki podlega w ciągu 7 dni od daty jej powzięcia obligatoryjnemu zgłoszeniu do KRS (i wymaga załączenia uchwały o zmianie umowy oraz tekstu jednolitego umowy spółki uwzględniającego treść tejże uchwały – art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym). Ma to na celu ochronę osób trzecich, które nie mając wiedzy o stosunkach panujących wewnątrz spółki, a więc m.in. o podjęciu takiej uchwały, mogłyby nieświadomie dokonywać czynności ze wspólnikiem niemającym już prawa do reprezentacji spółki. Ochrona kontrahentów ustaje zatem z chwilą dokonania odpowiedniego wpisu w rejestrze przedsiębiorców (art. 96 par. 3 k.s.h.). W stosunkach wewnętrznych komentowana uchwała odnosi natomiast skutek już z chwilą jej podjęcia, przy czym konieczne jest dojście wiadomości o jej podjęciu do zainteresowanego partnera, tak aby umożliwić mu zapoznanie się z jej treścią (art. 61 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h.).
Rozwiązanie
Odpowiadając zatem na pytanie: czytelnik może być spokojny. Aby bowiem uchwała o pozbawieniu jej prawa reprezentacji spółki była ważna (abstrahując od rangi powodów), w jej podjęciu musiałoby uczestniczyć co najmniej trzech partnerów i każdy z nich musiałby się opowiedzieć za jej powzięciem. W opisanym przypadku zaś tylko dwóch wspólników optuje za takim rozwiązaniem. Gdyby przedmiotowa uchwała, mimo ww. braków formalnych, została jednak podjęta, to czytelniczce będzie przysługiwało prawo do wystąpienia z pozwem o ustalenie jej nieważności. Umowa spółki partnerskiej może bowiem przewidywać jedynie surowsze wymogi odnośnie do kworum i większości głosów, nie może natomiast łagodzić – jak w opisanym przypadku – tych zasad.
WAŻNE
Kodeks spółek handlowych nie precyzuje okoliczności, które mogą stanowić ważne powody do pozbawienia partnera prawa reprezentacji spółki. Jeżeli partnerzy nie określą ich w umowie spółki, to pełnię swobody ma w tym zakresie sąd.
Wzór uchwały wspólników spółki partnerskiej w sprawie pozbawienia partnera prawa jej reprezentacji
Uchwała nr 1/2017
z 12 stycznia 2017 r.
wspólników spółki FISKUS Andżelina Iksińska i partnerzy – doradcy podatkowi
z siedzibą w Płocku
§ 1
Na podstawie art. 96 par. 2 k.s.h. w zw. z par. 19 ust. 1 i 2 umowy ww. spółki z 15 stycznia 2014 r. wspólnicy ww. spółki postanawiają o pozbawieniu partnera Aleksandry Igrekowskiej prawa reprezentowania tejże spółki z powodu podjęcia przez nią działalności konkurencyjnej wobec ww. spółki polegającej na utworzeniu spółki K sp. z o.o. z siedzibą w Płocku z tożsamym co ww. spółka partnerska przedmiotem działalności.
§ 2
Uchwała została podjęta w głosowaniu jawnym większością 3/4 głosów za, w obecności wszystkich partnerów, przy 0 głosów przeciw i 1 głosie wstrzymującym.
Podpisy partnerów:
Andżelina Iksińska ............................................
Malwina Nowak ................................................
Klaudyna Kowalska ...........................................
Aleksandra Igrekowska ....................................
Podstawa prawna
Art. 96 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.).
Art. 58 par. 1 oraz art. 61 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) w zw. z art. 2 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.).
Art. 189 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).
Art. 22 ustawy z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 687 ze zm.).