Jak długo można legalnie korzystać z uprawnień, które wynikają z posiadania legitymacji studenckiej?
Ważność legitymacji trzeba potwierdzać co semestr przez umieszczenie daty ważności i okrągłej pieczęci z godłem państwa na papierowej wersji, a przy elektronicznej – przez aktualizację danych w systemie elektronicznym oraz umieszczenie hologramu. Przedłużenia dokumentu może dokonywać wyłącznie osoba upoważniona przez uczelnię do wystawiania legitymacji studenckich. Posiada ona specjalny certyfikat i jako przedstawiciel szkoły potwierdza ważność wprowadzonych do nośnika informacji poprzez złożenie podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą tego certyfikatu. Zarówno druk legitymacji studenckiej (niewypełniony druk papierowy lub niespersonalizowany nośnik w przypadku elektronicznej legitymacji studenckiej), jak również hologramy do legitymacji, są w uczelniach przechowywane jako druki ścisłego zarachowania i do szkoły wyższej należy zapewnienie bezpieczeństwa systemu wydawania i użytkowania dokumentów.
Prawo do posługiwania się legitymacją studencką przysługuje jedynie do dnia ukończenia studiów, zawieszenia w prawach studenta lub skreślenia z listy słuchaczy, zaś w odniesieniu do absolwentów studiów pierwszego stopnia (licencjackich, inżynierskich) – do 31 października roku ich zakończenia. Osoby, które kończą naukę, często jednak starają się jak najdłużej zatrzymać dokument, aby nie stracić związanych z nim przywilejów. Niektórzy zwlekają z odebraniem dyplomu, inni składają oświadczenie, wedle którego legitymację zgubili albo została im skradziona. Ale uwaga! Za poświadczenie nieprawdy grożą trzy lata więzienia.
Absolwent, który nie odda legitymacji, i tak w najbliższym czasie utraci prawo do zniżek – pieczęć lub hologram wygasają po pół roku. Jednak w internecie bez problemu można kupić ten ostatni i nadal przez kolejny semestr korzystać z ulg. To oczywiście nielegalne. Aby jednak uniknąć zarzutów, hologramy są rozprowadzane z informacją, że sprzedaż odbywa się wyłącznie w celach kolekcjonerskich, a kupujący trzyma się tej konwencji i na każdym kroku podkreśla, że rzeczywiście naklejki kupuje jako kolekcjoner. W ten sposób obie strony starają się zabezpieczyć przed ewentualnym postępowaniem karnym.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego monitorowuje takie przypadki. Zwraca uwagę rektorów na potrzebę zachowania staranności w sprawach dotyczących dokumentów potwierdzających status studenta, doktoranta lub nauczyciela akademickiego. Podkreśla też, że każda osoba, która wie o nieuczciwym posługiwaniu się jakimkolwiek dokumentem albo fałszowaniem go przez nieuprawnione wprowadzenie zmian w jego treści i posługiwanie się nim, powinna o tym zawiadomić np. policję. Posługiwanie się legitymacją studencką przez absolwenta bądź osobę skreśloną z listy studentów jest poświadczeniem nieprawdy o uprawnieniach z niej wynikających. To jest zagrożone sankcjami karnymi określonymi dla tego rodzaju czynności.
Osobie przyłapanej na legitymowaniu się dokumentem, który niezgodnie z prawem ma przedłużoną ważność, grozi kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat. W przypadku przestępstwa mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch.
Co daje posiadanie legitymacji studenckiej:
● potwierdza status studenta
● uprawnia do 50-proc. zniżki na przejazdy komunikacją miejską
● daje prawo do 51-proc. zniżki na podróż pociągami
● dzięki niej można kupić tańsze bilety do kina, teatrów czy muzeów
Podstawa prawna Art. 188 ustawy z 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1842). Par. 7 rozporządzenia z 16 września 2016 r. w sprawie dokumentacji przebiegu studiów (Dz.U. poz. 2016 poz. 1554). Art. 233, art. 270 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 ze zm.).