17 czerwca br. Krajowa Rada Notarialna wydała uchwałę zmieniającą Regulamin wewnętrznego urzędowania kancelarii notarialnej. Został do niego dodany par. 9a. Stanowi on, że niezwłocznie po dokonaniu czynności uzasadniającej złożenie wniosku o wpis do ksiąg wieczystych notariusz za pośrednictwem sieci teleinformatycznej ma złożyć wymagany wniosek. A jeżeli wniosek wynika z innej czynności niż dokonywana w akcie notarialnym, rejent żądanie złożenia wniosku dokumentuje dodatkowo protokołem.
To postanowienie niedługo po jego wprowadzeniu zaskarżył minister sprawiedliwości. Twierdził, że KRN w niedopuszczalny sposób rozszerzyła kompetencje notariusza ponad zakres ustawowy. Jak wskazano w skardze resortu, art. 92 par. 4 prawa o notariacie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 164 ze zm.) w sposób wyczerpujący wymienia, jakich czynności mogą dotyczyć składane za pomocą systemu teleinformatycznego wnioski o wpis do księgi wieczystej. Regulamin zaś urzędowania kancelarii notarialnej dopuścił de facto składanie w takiej formie każdej czynności, nawet niezwiązanej z aktem notarialnym.
Przed Sądem Najwyższym przedstawiciele notariuszy bronili swojego stanowiska wskazując, że uwzględnienie skargi i wykreślenie par. 9a z regulaminu w istocie ograniczy uprawnienia notariuszy. A to byłoby tendencją sprzeczną z dotychczasowym kierunkiem zmian w prawie o notariacie. Wskazywali również na negatywne skutki ograniczenia możliwości składania wniosków elektronicznych tylko do tych czynnności, które są związane z aktami notarialnymi. Podkreślali, że prowadziłoby to do sytuacji, w której w taki sposób nie można byłoby składać wniosków, co do których przepisy przewidują np. formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym – takich jak oświadczenie wierzyciela w przedmiocie wygaśnięcia hipoteki czy notarialne poświadczenie dziedziczenia.
Mimo to SN uwzględnił wniosek resortu sprawiedliwości i uchylił sporną uchwałę zmieniającą Regulamin urzędowania. Nakazał jednocześnie KRN ponowne rozpatrzenie tej sprawy. W uzasadnieniu wskazał wprost, że zapis nowego par. 9a regulaminu jest nieprecyzyjny i przez to może prowadzić do wykładni sprzecznej z ustawą. Kwestia, jakie wnioski mogą być składane w formie elektronicznej, z uwagi na regulacje ustawowe musi być bardzo dokładnie uregulowana w przepisach wewnętrznych notariatu.
– Nie jest bowiem rolą organu samorządu zawodowego tworzyć, za pomocą wewnętrznych uchwał, wykładnię przepisów powszechnie obowiązujących – stwierdziła sędzia Jolanta Frańczak.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2016 r., sygn. akt III ZS 3/16.