Kiedy urzędnik może pozostawić sprawę bez rozpoznania, a kiedy odmówić jej wszczęcia?
Bartosz Bator adwokat z kancelarii adwokackiej BBP / Dziennik Gazeta Prawna
To dwie często problematyczne sytuacje, czasem ze sobą mylone. Niemniej kodeks postępowania administracyjnego wyraźnie je rozróżnia.
Kwestię pozostawienia sprawy bez rozpoznania reguluje art. 64 k.p.a. Zgodnie z tym przepisem sprawa może pozostać bez rozpoznania, jeżeli w podaniu nie wskazano adresu osoby wnoszącej pismo, a urząd nie ma możliwości jego ustalenia. Wniosek można także pozostawić bez rozpoznania, jeśli nie spełnia innych wymogów formalnych, np. brakuje w nim wskazania osoby wnoszącej lub żądania. Przy czym organ, który otrzyma niepełne pismo, zanim zdecyduje się na pozostawienie go bez rozpoznania, musi wezwać stronę do uzupełnienia braków w terminie siedmiu dni i koniecznie z pouczeniem, jakie będą konsekwencje nieusunięcia braków.
Warto przy tym podkreślić, że pozostawienie sprawy bez rozpoznania nie odbywa się w formie decyzji czy postanowienia. Jest to po prostu inna czynność organu. Jeśli mieszkaniec kwestionuje jej wynik, wówczas może złożyć skargę do sądu administracyjnego na bezczynność organu.
Z kolei podstawą odmówienia wszczęcia postępowania może być to, że wnioskodawca nie jest stroną sprawy. O ile stwierdzenie tego nie powinno nastręczać trudności, to już oparcie odmowy na „innych uzasadnionych przyczynach” może być problematyczne. I tak gmina może odmówić wszczęcia postępowania, gdy sprawa należy do zakresu działania organów administracji, ale nie polega na załatwieniu w drodze decyzji, a np. w formie czynności materialno-technicznej, choćby wydania aktu stanu cywilnego lub zaświadczenia. Organ może odmówić wszczęcia postępowania także wtedy, gdy sprawa ma charakter administracyjny, ale dane uprawnienie lub obowiązek wynika wprost z ustawy i nie wymaga konkretyzacji (rozstrzygnięcia) w formie decyzji bądź sprawa nie ma w ogóle charakteru administracyjnego, lecz cywilnoprawny i załatwiana jest w formie umowy. Wreszcie gmina może bez obaw wydać takie postanowienie, jeśli mieszkaniec wniósł żądanie w sprawie rozstrzygniętej już decyzją lub takiej, w której toczy się postępowanie przed właściwym organem, ewentualnie złożył wniosek po terminie.