W czwartek przypada Międzynarodowy Dzień Mediacji - po raz dziewiąty obchodzony w Polsce. Obchody Dnia Mediacji są częścią inicjatyw trwającego od poniedziałku do soboty Tygodnia Mediacji, który ma popularyzować ten sposób rozwiązywania sporów.

"Zależy nam na tym, by propagować polubowną formę rozwiązywania sporów przez samych ich uczestników. Mediacja jest szybsza i tańsza od procedur sądowych. Porozumienie daje też stronom pewność, że rozwiązanie ich sporu jest ostateczne" - powiedział wiceminister sprawiedliwości Łukasz Piebiak.

Jak dodał resort sprawiedliwości, "inicjatywie przyświeca prosta idea: warto rozmawiać, bo czasami zwykła rozmowa może zdziałać cuda; nie wszystkie sprawy muszą trafiać do sądu".

Mediacja to pozasądowy proces dochodzenia do porozumienia w sytuacji konfliktu - przy udziale osoby trzeciej, neutralnej i bezstronnej - mediatora. Mediacja wraz z innymi metodami polubownego rozwiązywania sporów może skutecznie odciążać sądy, a także wpływać na skrócenie postępowań. Niestety nadal - jak zgodnie wskazują prawnicy - spośród wszystkich spraw trafiających do sądów, do mediacji kierowany jest tylko niewielki odsetek.

Tradycyjnie w akcję - jak co roku - włączyły się m.in. sądy, prokuratury, prawnicze samorządy zawodowe, policja, Służba Więzienna, placówki oświatowe i organizacje pozarządowe skupiające mediatorów. Zorganizowane zostały dyżury ekspertów i prawników. W kraju odbywają się też warsztaty, seminaria i konferencje naukowe poświęcone tematyce mediacji.

Szczegółowe informacje o mediacjach oraz o dyżurach mediatorów i wydarzeniach odbywających się w województwach - w tym w poszczególnych miastach powiatowych - znajdują się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości oraz stronie mediacja.gov.pl. Koncepcja tegorocznych obchodów opiera się bowiem przede wszystkim na propagowaniu inicjatyw oddolnych - zaznacza MS.

Tradycja Międzynarodowego Dnia Mediacji istnieje na świecie od 2005 roku. Święto przypadające w każdy trzeci czwartek października zainicjowane zostało przez Association for Conflict Resolution - Amerykańskie Stowarzyszenie Profesjonalistów w Rozwiązywaniu Konfliktów.

Mediacja jako forma polubownego rozwiązania konfliktu może być stosowana w każdym sporze, w którym skłócone strony wyrażają gotowość do dyskusji o dzielących je kwestiach z udziałem osoby trzeciej. Przepisy dotyczące mediacji w sprawach cywilnych obowiązują w Polsce od końca 2005 r. Ugoda zawarta przed mediatorem ma, po jej zatwierdzeniu przez sąd, moc prawną ugody zawartej przed sądem.

W polskim prawie karnym mediacje stosowane są od 1998 r. Kodeks postępowania karnego pozwala sądowi, a w postępowaniu przygotowawczym prokuratorom, na skierowanie - za zgodą pokrzywdzonego i oskarżonego - sprawy do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. W polskim prawie istnieje też możliwość skorzystania z mediacji w sprawach rodzinnych, nieletnich i gospodarczych.

Jak wskazywał w zeszłorocznym raporcie poświęconym tej tematyce resort sprawiedliwości poziom wykorzystania mediacji jest niski zarówno w sądach, jak i w prokuraturach. Wniosek taki - jak dodawał - odnosi się do wszystkich obszarów prawa. Odsetek spraw z zakresu prawa gospodarczego kierowanych przez sądy rejonowe do mediacji w 2014 r. stanowił 0,25 proc. wszystkich prowadzonych postępowań sądowych (sądy okręgowe – 2,1 proc.), z zakresu prawa rodzinnego – 0,17 proc., z zakresu prawa cywilnego – zaledwie 0,023 proc. (w sądach okręgowych – 0,68 proc.), z zakresu prawa pracy – 0,21 proc., a z zakresu prawa karnego – 0,16 proc.

Sąd Okręgowy w Warszawie, dokąd trafia duża część spraw gospodarczych spośród wpływających do polskich sądów, informował w kwietniu, że wzrasta skuteczność mediacji w tej kategorii spraw, choć nadal daleko nam do innych krajów europejskich. Przez 10 lat liczba spraw gospodarczych przekazanych do mediacji wzrosła dziesięciokrotnie.