System doskonalenia zawodowego adwokatów powinien być w sposób ewolucyjny modernizowany i dostosowywany do zmieniających się warunków - piszą adw. dr hab. Zbigniew Banaszczyk i adw. Maciej Marek Kamiński.

Truizmem jest stwierdzenie, że egzamin adwokacki nie jest dla adwokata ostatnim egzaminem zawodowym, ale pierwszym. Każdego następnego dnia musi bowiem zdawać prawdziwy egzamin z życia - przetrwać na rynku i z najwyższą starannością walczyć o prawa swoich klientów. Zdanie egzaminu adwokackiego jest wprawdzie dowodem posiadania najwyższych kwalifikacji umożliwiających wykonywanie zawodu, ale pamiętać należy, że adwokat musi kształcić się przez całe życie. Prawo w Polsce cechuje się bardzo dużą zmiennością, nie sposób więc nie aktualizować nieustannie wiedzy o zmieniających się przepisach.

Zbigniew Banaszczyk / Media

Adwokatom przychodzi w tym zakresie z pomocą system doskonalenia zawodowego. Doskonalenie zawodowe adwokatów możemy rozpatrywać w dwóch wymiarach - jest ono z jednej strony traktowane jako zadanie samorządu i prawo każdego adwokata, z drugiej - jako obowiązek poszczególnych adwokatów, z którego wypełnienia muszą się oni co roku rozliczyć przed odpowiednimi organami samorządu zawodowego.

Adwokat może spełniać obowiązek doskonalenia zawodowego w różnych formach, zależnie od osobistych preferencji. Jedną z dostępnych możliwości jest w tym zakresie uczestnictwo w szkoleniach zawodowych organizowanych przez samorząd adwokacki, przy czym ORA organizują nieodpłatnie dla adwokatów szkolenia zawodowe w wymiarze nie mniejszym niż 20 godzin rocznie. Punkty doskonalenia zawodowego adwokat może także uzyskać m. in. za udział w szkoleniach, seminariach, konferencjach lub wykładach organizowanych przez inne instytucje niż̇ samorząd zawodowy adwokatury, za publikacje naukowe lub publicystyczno-prawne, za prowadzenie szkoleń dla aplikantów, etc.

Warszawski samorząd adwokacki organizował do tej pory co roku znacznie więcej nieodpłatnych wykładów szkoleniowych niż wymagany odpowiednią uchwałą Naczelnej Rady Adwokackiej limit 20 godzin. Do naczelnych założeń, które przyświecały Komisji Doskonalenia Zawodowego ORA w Warszawie przy konstruowaniu szkoleń należy zaliczyć przede wszystkim zróżnicowanie tematyczne wykładów i wybór najwybitniejszych specjalistów z poszczególnych dziedzin do ich prowadzenia. Tematy zajęć są tak dobierane, aby były jak najbardziej przydatne dla praktyków prawa i aby omawiane były na nich najnowsze zmiany w ustawodawstwie i najnowsze orzecznictwo sądowe.

W rozpoczynającej się kadencji władz samorządowych kierunek ten będzie utrzymany, wprowadzone będą jednak pewne zmiany, zapowiadane już zresztą w okresie ożywionych dyskusji wewnątrzśrodowiskowych przed ostatnimi wyborami do władz samorządowych. System doskonalenia zawodowego będzie w sposób ewolucyjny modernizowany i dostosowywany do zmieniających się warunków.

Coraz większy nacisk będzie kładziony na umiejętności biznesowe niezbędne dla utrzymania się adwokatów na rynku usług prawniczych. Wykłady z tego zakresu były już prowadzone w ostatnim roku, jednak obecnie trzeba zwiększyć ich liczbę. Zakładamy, że wachlarz problemów poruszanych na takich szkoleniach będzie obejmował m. in. marketing prawniczy, akcentujący specyficzne uwarunkowania charakterystyczne dla zawodu adwokata. Konieczne jest także prowadzenie szkoleń z nowoczesnych metod zarządzania kancelarią adwokacką, wykorzystania nowoczesnych technik komunikacji, zagadnień zarządzania finansami kancelarii, czy w końcu technik negocjacji.

Należy także rozwinąć system e-learningu w Izbie Warszawskiej. Wydaje się, że należy wyjść naprzeciw oczekiwaniom tych adwokatów, którzy chcieliby mieć wybór pomiędzy uczęszczaniem na szkolenia w tradycyjnej formie, a odsłuchiwaniem wykładów nagranych na nośniki w dogodnym dla siebie momencie. System taki istnieje już w niektórych izbach adwokackich, jednak wskazane jest zastosowanie go na większą skalę w Warszawie. Stołeczna izba musi bowiem postawić w większym stopniu na modernizację i ułatwianie życia adwokatom.

Wydaje się też, że nadszedł już odpowiedni czas, aby Naczelna Rada Adwokacka rozważyła wprowadzenie pewnych zmian do uchwały „O doskonaleniu zawodowym adwokatów”. Regulacje korporacyjne w tym zakresie muszą bowiem nadążać za zmianami w samej adwokaturze oraz w jej otoczeniu i powinny iść w trzech podstawowych kierunkach.

Po pierwsze, zmiany powinny uwzględniać fakt, że niejednokrotnie adwokat, przygotowując obronę w procesie karnym lub reprezentację strony w postępowaniu cywilnym, administracyjnym lub sądowoadministracyjnym, szkoli się sam, dokonuje bowiem pogłębionych analiz orzecznictwa i dorobku doktryny w interesującym go zakresie, co daje się przedstawić w formie stosownego sprawozdania. Adwokaci bardzo często uczestniczą także w pracach legislacyjnych na poziomie krajowym lub lokalnym, co jest przecież również formą samokształcenia. Uchwała Naczelnej Rady Adwokackiej powinna uwzględniać expressis verbis takie formy doskonalenia zawodowego.

Po drugie, nie sposób pominąć faktu, że w ostatnim czasie na poziomie instytucjonalnym dokonują się w izbach adwokackich pewne zmiany, a ich pionierem jest Izba Warszawska. Regulamin organizacji i funkcjonowania okręgowych rad adwokackich dopuszcza od tego roku powoływanie tzw. sekcji praktyków prawa, tj. jednostek organizacyjnych funkcjonujących przy okręgowych radach adwokackich, których przedmiotem działania jest propagowanie i pogłębianie wiedzy oraz doświadczeń́ zawodowych członków sekcji w określonej dziedzinie prawa. Sekcje są próbą przeszczepienia na polski grunt instytucji funkcjonujących w realiach amerykańskiego samorządu zawodowego adwokatów i powinny stać się podstawą dobrowolnej specjalizacji adwokatów w danej dziedzinie prawa, narzędziem kojarzenia potencjalnych klientów z adwokatami oraz przejawem promocji zawodu adwokata. Uchwała „O doskonaleniu zawodowym adwokatów” powinna być więc tak zmieniona przez Naczelną Radę Adwokacką, aby przewidywała szczególny tryb postępowania w zakresie przyznawania punktów doskonalenia zawodowego adwokatom uczestniczącym w posiedzeniach sekcji praktyków prawa.

Po trzecie, należy tak zmodyfikować omawianą uchwałę NRA, aby rozszerzyć zakres przedmiotowy doskonalenia zawodowego i ująć w nim expressis verbis wiedzę o historii i tradycji adwokatury. Do tej pory zagadnienia z tego zakresu były w praktyce Izby Warszawskiej wykładane w ramach szkoleń zawodowych organizowanych przez samorząd, ale działo się tak mimo braku w uchwale wyraźnej podstawy ku temu; wiedzę na temat historii i tradycji adwokatury traktowano po prostu jako jedną z ogólnych umiejętności prawniczych. Tymczasem obecnie w adwokaturze konieczne jest odbudowanie etosu adwokackiego i odnowa poczucia więzi i tożsamości zawodowej, z uwzględnieniem zasad etyki i pamięcią o historii polskiej adwokatury. Jednym z przejawów nowej polityki adwokatury w tym zakresie było niedawne powołanie do życia Komisji Historii i Tradycji Adwokatury Warszawskiej ORA w Warszawie. W tę nową politykę wpisałaby się także proponowana zmiana uchwały NRA.

Komisja Doskonalenia Zawodowego ORA w Warszawie będzie wykonywać swoje zadania w nowej kadencji wsłuchując się wnikliwie w uwagi i sugestie koleżanek i kolegów. Chcemy nowoczesnego doskonalenia zawodowego, na najwyższym poziomie, zróżnicowanego tematycznie i spełniającego w całości oczekiwania adwokatów Izby Warszawskiej. Doskonalenie zawodowe nie jest i nigdy nie będzie opresyjnym systemem dodatkowych wymagań, lecz działaniem, które adwokatów wyróżnia i jest powodem ich dumy.

Ufamy, że otwierając dyskusję o doskonaleniu zawodowym, przyczyniamy się także do umocnienia w środowisku warszawskich adwokatów przekonania o tym, że doskonalenie zawodowe jest nie tylko czynnikiem kształtującym na rynku usług prawnych naszą adwokacką przewagę konkurencyjną, ale jest także - obok etyki, tradycji i historii adwokatury - jednym z fundamentów stanowiących o elitarności zawodu adwokackiego i przynależności adwokatów do polskiej inteligencji.

adw. dr hab. Zbigniew Banaszczyk,przewodniczący Komisji Doskonalenia Zawodowego Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie
adw. Maciej Marek Kamiński, członek Komisji Doskonalenia Zawodowego Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie