Poziom zadłużenia wobec funduszu alimentacyjnego rośnie w tempie ponad miliarda złotych rocznie. Jak temu zaradzić? Kierując dłużników alimentacyjnych do prac społecznie użytecznych. Z takim postulatem wystąpili rzecznicy: praw obywatelskich i praw dziecka.
W piśmie skierowanym do minister rodziny, pracy i polityki społecznej przypominają, że do zwrotu świadczenia wypłaconego z funduszu obowiązany jest dłużnik alimentacyjny. System odzyskiwania tych należności pozostaje jednak nieskuteczny, co potwierdzają chociażby kontrole przeprowadzone przez Najwyższą Izbę Kontroli. Dane za 2014 rok wskazują, że udało się wówczas wyegzekwować zwrot jedynie 13,8 proc. wypłaconych kwot.
W ocenie Adama Bodnara oraz Marka Michalaka urealnieniu systemu powinno towarzyszyć wprowadzenie rozwiązań, które zwiększą nie tylko skuteczność egzekucji należności, ale i aktywizację bezrobotnych dłużników alimentacyjnych. „Godna rozważenia jest możliwość odpracowania długu alimentacyjnego wobec funduszu poprzez obligatoryjne kierowanie dłużników do wykonywania prac społecznie użytecznych” – czytamy w wystąpieniu do Elżbiety Rafalskiej.
Rzecznicy zwracają uwagę, że wprowadzenie postulowanej zmiany jest tym bardziej istotne, że zawodzą również rozwiązania zawarte w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 169). Na jej mocy organy samorządu terytorialnego – w przypadku stwierdzenia, że dłużnik alimentacyjny nie może wywiązać się ze swoich zobowiązań z powodu braku zatrudnienia – zobowiązują go do zarejestrowania się jako bezrobotny albo jako poszukujący pracy. Informują też właściwy powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej. Zarejestrowanie nie oznacza jednak, że alimenciarz znajdzie automatycznie pracę i zacznie spłacać dług. „Dostrzegając utrzymujący się trend bierności zawodowej dłużników alimentacyjnych, konieczne jest dokonanie przeglądu instrumentów prawnych, pozwalających na efektywne odzyskiwanie należności wobec funduszu” – postulują rzecznicy.
13 153 tyle osób osądzono w 2014 r. z tytułu niealimentacji
10 081 z nich skazano na karę pozbawienia wolności (8788 w zawieszeniu)