W świetle prawa władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Powinna ona być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
Zabronione jest stosowanie kar cielesnych, skłanianie dziecka do popełnienia przestępstwa czy jakiekolwiek inne działanie zagrażające zdrowiu i życiu dziecka. Inne przesłanki skłaniające sąd do podjęcia decyzji o odebraniu lub ograniczeniu praw rodzicielskich to porzucenie dziecka czy niewywiązywanie się z obowiązku alimentacyjnego względem dziecka.
Gdy takie przesłanki nastąpią, sąd opiekuńczy może w szczególności zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny. O tym, jaka jest rola asystenta rodziny przeczytasz tutaj.
Sąd może też skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń. Orzeczenie sądu może zawierać informację o zakresie czynności dokonywanych przez rodziców bez zezwolenia sądu.
Innym środkiem jest poddanie wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego lub skierowanie dziecka do instytucji sprawującej pieczę nad dziećmi.
Zarządzenie ograniczenia może dotyczyć decyzyjności w sprawach tj. sposób leczenia dziecka, wybór szkoły czy kierunek kształcenia. Sąd opiekuńczy może także powierzyć zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.
Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej może być orzeczone także w stosunku do jednego z rodziców.
W razie przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej sąd opiekuńczy może orzec jej zawieszenie.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy