Pozwana, pani Karolina, wbrew wyrokowi nie zamieściła w dzienniku lokalnym przeprosin za naruszenie mojej godności. Powinna to zrobić w ciągu 2 tygodni od daty uprawomocnienia się wyroku. Czy, a jeśli tak, to ewentualnie w jaki sposób mogę ją do tego zmusić – pyta pani Kamila.
Jeżeli pani Kamila dysponuje już tytułem wykonawczym, czyli prawomocnym wyrokiem opatrzonym klauzulą wykonalności, może wystąpić do właściwego sądu rejonowego z wnioskiem o wezwanie dłużniczki (pani Karoliny) do opublikowania przeprosin za naruszenie jej godności w dzienniku lokalnym. Treść przeprosin wskazano w wyroku.
Na uwagę w omawianym kontekście zasługuje, nadal aktualna, uchwała Sądu Najwyższego z 28 czerwca 2006 r., w świetle której obowiązek usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych, polegający na złożeniu przez dłużnika oświadczenia odpowiedniej treści w formie ogłoszenia, podlega egzekucji na podstawie art. 1049 k.p.c. Sąd natomiast, jako organ egzekucyjny, jest związany wnioskiem wierzyciela co do wskazanego sposobu egzekucji.
W świetle zaś cytowanego w tejże uchwale przepisu: jeżeli w samym prawomocnym wyroku nie postanowiono, że w razie niewykonania przez dłużniczkę w wyznaczonym terminie czynności, którą może za nią zrealizować także inna osoba, czytelniczka (tj. wierzyciel) będzie umocowana do jej wykonania na koszt pani Karoliny. Wówczas sąd rejonowy, w którego okręgu ma nastąpić publikacja tychże przeprosin, na wniosek pani Kamili, wezwie dłużniczkę do publikacji w wyznaczonym terminie. Po jego bezskutecznym upływie natomiast udzieli wierzycielce umocowania do wykonania czynności na koszt pani Karoliny. Na żądanie pani Kamili sąd przyzna jej sumę potrzebną do zamieszczenia przeprosin w prasie.
Wniosek powinien spełniać warunki formalne wniosku o wszczęcie egzekucji. Jest on rozpoznawany przez sąd rejonowy właściwy dla dokonania czynności określonej w tytule egzekucyjnym (tj. tu w prawomocnym wyroku). Co do zasady wniosek ten podlega rozstrzygnięciu na posiedzeniu niejawnym (bo może zachodzić potrzeba wyznaczenia rozprawy albo wysłuchania na posiedzeniu stron lub innych osób). Sąd wydaje postanowienie, na które można złożyć zażalenie. Do wniosku należy załączyć dowód wniesienia stałej opłaty sądowej w wysokości 40 zł.
Postępowanie egzekucyjne czynności zastępowalnej składa się z dwóch etapów:
● wezwania dłużnika (pani Karoliny) do wykonania ww. czynności w zakreślonym terminie,
● umocowania wierzyciela (pani Kamili) do dokonania tejże czynności na koszt dłużnika.
Przejście do drugiej fazy musi być poprzedzone sprawdzeniem przez sąd, czy pani Karolina zastosowała się do wezwania.
W drugim etapie postępowania, oprócz umocowania pani Kamili, sąd – na jej ewentualne żądanie – przyzna jej określoną sumę potrzebną do wykonania czynności. Istotne jest, że każda faza przeprowadzana jest na podstawie oddzielnego postanowienia sądu (na które przysługuje zażalenie). W przypadku drugiego etapu postanowienie sądu może obejmować albo samo umocowanie pani Kamili, albo umocowanie i przyznanie jej odpowiedniej kwoty na realizację zastępowalnej czynności. Po wydaniu postanowienia wyłącznie o umocowaniu pani Kamila może zwrócić się do sądu o przyznanie jej stosownej kwoty niezbędnej do wykonania owej czynności (sąd wydaje wtedy kolejne postanowienie, na które przysługuje zażalenie).
Istotne jest, że procedura określona w art. 1049 k.p.c. dotyczy wyłącznie czynności, a nie obowiązku wydania. Pani Karolina w postępowaniu egzekucyjnym nie może bronić się zarzutem, że objęte tytułem wykonawczym roszczenie nie istnieje, a w szczególności że wygasło ono na skutek wykonania przez nią świadczenia. Taki zarzut można podnieść wyłącznie w drodze powództwa przeciwegzekucyjnego w postaci powództwa opozycyjnego.
Po zakończeniu postępowania sąd powinien w postanowieniu określić wysokość powstałych kosztów egzekucyjnych oraz wskazać stronę, która jest nimi obciążona. Postanowienie sądu przyznające pani Kamili określoną sumę pieniędzy oraz postanowienie nakazujące pani Karolinie jej zwrot (po opatrzeniu klauzulą wykonalności) stanowią tytuł wykonawczy będący podstawą do egzekucji tych kwot w trybie egzekucji należności pieniężnych.
Podstawa prawna
Art. 766, 770, 797, 1049 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 539). Art. 70 pkt 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.). Uchwała Sądu Najwyższego z 28 czerwca 2006 r., sygn. akt III CZP 23/06.
