TEZA: O tym, jakie prawa i obowiązki w wyniku podziału przez wydzielenie przechodzą ze spółki dzielonej na spółkę przejmującą, rozstrzyga plan podziału (art. 531 par. 1 kodeksu spółek handlowych).
Sygn. akt I CSK 865/14
WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO
z 16 października 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Małżonkowie A. i T.T. wnieśli o zasądzenie od banku P. SA kwoty 100 tys. zł na wskazany cel społeczny, a także o nakazanie wydania im dokumentów stanowiących zabezpieczenie umowy kredytowej zawartej z bankiem A. SA (łączącej ich w następstwie sukcesji prawnej najpierw z bankiem B. SA, a następnie z bankiem P. SA) oraz o nakazanie bankowi P. SA złożenia oświadczenia, że T. spłacali kredyt rzetelnie i terminowo. W celu zabezpieczenia spłaty kredytu A. i T. T. ustanowili bowiem hipotekę na nieruchomości należącej do spółdzielni budowy domków jednorodzinnych (dalej: SBDJ). Powodów łączyła z SBDJ umowa budowy domu jednorodzinnego, odstąpili jednak od niej. Kiedy bank B. SA na mocy umowy przelewu przeniósł wierzytelność kredytową na SBDJ, wydał jej przy tym dokumenty związane z wierzytelnością, w tym umowę kredytową. Sąd okręgowy uznał, że ujawniono tajemnicę bankową i naruszono dobra osobiste powodów. Zasądził od banku P. SA 50 tys. zł na wskazany przez powodów cel społeczny, nakazał też złożyć pozwanemu oświadczenie. Sąd apelacyjny uwzględnił apelację P. SA i zmienił wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo o zapłatę oraz o nakazanie złożenia oświadczenia. Wskazał, że odpowiedzialność niemajątkowa z tytułu dóbr osobistych jest ściśle związana z osobą naruszyciela, nie podlega sukcesji prawnej. Powodowie zaskarżyli wyrok.
UZASADNIENIE
Sąd Najwyższy wskazał, że obowiązek usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych ma charakter niemajątkowy i jako taki wiąże się ściśle z osobą naruszyciela. W tej sytuacji roszczenie o usunięcie skutków naruszenia dóbr osobistych wywołanego wydaniem dokumentów SBDJ powodowie mogli więc skierować tylko przeciw bankowi B. SA, a nie przeciw bankowi P. SA. Ten drugi podmiot nie ma w tym zakresie bowiem legitymacji biernej.
Z kolei roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny w razie naruszenia dóbr osobistych ma charakter majątkowy (art. 24 par. 1 i art. 448 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121; dalej: k.c.). W związku z tym obowiązek ten może przejść na inny podmiot w drodze następstwa prawnego.
Sąd Najwyższy zauważył, że w tej sprawie sąd apelacyjny nie wziął pod uwagę, iż o tym, jakie prawa i obowiązki w wyniku podziału przez wydzielenie przechodzą ze spółki dzielonej na spółkę przejmującą, rozstrzyga plan podziału (art. 531 par. 1 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030; dalej: k.s.h.).
Zauważył też, że sąd apelacyjny nie rozważył możliwości zastosowania art. 546 par. 1 k.s.h., w którym przewidziano w pewnych granicach solidarną odpowiedzialność spółki przejmującej za zobowiązania w spółce dzielonej.
W opisywanej sytuacji istotna dla rozstrzygnięcia o zasadności skargi kasacyjnej okazała się jednak ocena, czy roszczenie powodów uległo przedawnieniu. Ponieważ okazało się przedawnione, skargę kasacyjną oddalono.