Prowadzę wraz z innymi osobami spółkę z o.o. Przedmiotem jej działalności są usługi internetowe, np. pozycjonowanie stron, hosting. Oferujemy ich wykonywanie za darmo przez trzy miesiące. Po tym okresie umowa na czas określony, jeżeli kontrahent jej nie wypowie, przekształca się w bezterminowy kontrakt. Jeden z naszych usługobiorców nie doczytał tego zastrzeżenia w umowie. W zemście na stronie internetowej zamieszczał informacje, że spółka prowadzona jest przez oszustów, naciągaczy i przestępców. Czy spółka może go pozwać o naruszenie dóbr osobistych, czy też uprawnienie to przysługuje tylko osobom fizycznym?
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może pozwać kontrahenta, na podobnej zasadzie jak osoba fizyczna, o naruszenie jej dóbr osobistych.
Zgodnie z art. 43 kodeksu cywilnego przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych (art. 23 k.c.) stosuje się odpowiednio do ochrony dóbr osobistych osób prawnych. Wymóg „odpowiedniego stosowania” oznacza zatem, że katalog dóbr osobistych osoby fizycznej i osoby prawnej nie jest taki sam. Osobom prawnym mogą być przypisane pewne wartości o charakterze niemajątkowym, mające istotne znaczenie nie dla pojedynczego człowieka, ale dla określonej jednostki organizacyjnej. Zadaniem przedsiębiorcy jest prowadzenie działalności gospodarczej, występuje wyraźne powiązanie niektórych dóbr osobistych ze sferą majątkową takiej osoby. Odpowiednikiem czci osoby fizycznej w przypadku osoby prawnej jest jej dobre imię (sława, reputacja, renoma). Prawo gwarantuje zatem osobom prawnym ochronę przed formułowaniem pod ich adresem ocen, które mogą je narażać na utratę dobrego imienia.
Do naruszenia dobrego imienia osoby prawnej może dojść zatem w wyniku analogicznych działań jak przy naruszeniu dóbr osobistych osoby fizycznej. Przyjmuje się, że dobre imię osoby prawnej to dobre mniemanie o niej, w szczególności z uwagi na prowadzoną przez nią działalność. W wyroku z 22 października 1991 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu (sygn. akt I ACR 400/90) stwierdził, że firma, pod którą prowadzi swoje przedsiębiorstwo dany podmiot, ma w stosunkach prawnych, w jakie wchodzi, takie znaczenie, jak dla osoby fizycznej przedstawia jej nazwisko. Szczególne znaczenie ma także renoma osoby prawnej (przedsiębiorcy), wpływa bowiem na jej klientelę, a przez to na korzyści, jakie uzyskuje (por. wyrok Sądu Najwyższego z 9 czerwca 2005 r., sygn. akt III CK 622/04).
Naruszenie dobrego imienia (renomy, dobrej sławy) osoby prawnej polega na nieuzasadnionym przypisywaniu jej niewłaściwego postępowania w prowadzonej przez nią działalności, skutkującym utratą zaufania potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania zgodnie z zakresem jej zadań. Dobre imię osoby prawnej naruszają wypowiedzi, które, obiektywnie oceniając, przypisują jej niewłaściwe postępowanie mogące spowodować utratę do niej zaufania potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania w zakresie swych zadań.
W podobnym stanie faktycznym, jak ten przedstawiony przez czytelnika, Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z 8 sierpnia 2014 r. (sygn. akt II C 489/12) orzekł, że nastąpiło naruszenie dóbr osobistych przedsiębiorcy. W uzasadnieniu tego orzeczenia sąd wskazał, że naruszenie dobrego imienia osoby prawnej może polegać np. na rozpowszechnianiu zarzutów określonej treści bądź na ujemnej ocenie działalności podmiotu. Publiczne zarzucanie popełnienia oszustwa, nawet w usprawiedliwionym (subiektywnym) przekonaniu, że do jego popełnienia doszło, jest nie do pogodzenia z obowiązującą zasadą domniemania niewinności. Zdaniem sądu rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji lub formułowanie ocen, które nie mieszczą się w granicach dopuszczalnej krytyki, czyli nie znajdują podstawy w faktach, stanowi naruszenie dobrego imienia osoby prawnej
Podstawa prawna
Art. 23 i 43 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).