Żona może uniknąć odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania zaciągane przez męża. Może również pozbawić utracjusza samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym
Czy powinni poręczyć oboje małżonkowie
Mąż obiecał podżyrować bratu pożyczkę. Wierzyciel domaga się jednak, aby poręczycielami byli oboje małżonkowie, ponieważ – jego zdaniem – w przeciwnym razie poręczenie nie będzie skuteczne i nie zabezpieczy jego interesów. Czy ma rację?
TAK
Podżyrowanie pożyczki wywołuje taki skutek, że w razie niespłacenia jej w terminie wierzyciel ma prawo domagać się od poręczycieli, aby wykonali zobowiązanie dłużnika. Przez umowę poręczenia żyrant zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik tego nie zrobił. Musi więc za niego uregulować dług, a potem już we własnym zakresie dochodzić zwrotu pieniędzy od pożyczkobiorcy. Zawierając umowę poręczenia, żyrant zaciąga zatem zobowiązanie, że zapłaci za dłużnika i w ten sposób uszczupli majątek. Domagając się, aby poręczycielami zostali oboje małżonkowie, wierzyciel będzie mógł żądać zaspokojenia z ich majątku wspólnego. Skoro bowiem drugi małżonek został poręczycielem tej samej pożyczki udzielonej temu samemu dłużnikowi, to przyjmuje się, że tym samym wyraził zgodę na zaciągnięcie zobowiązania przez współmałżonka. Gdy zaś tylko jeden z nich poręczy wysoką pożyczkę, to w razie konieczności spłaty drugi może twierdzić, że nastąpiło to bez jego zgody i w związku z tym domagać się ograniczenia majątku, z którego zostanie zaspokojony wierzyciel. Egzekucja nie będzie więc prowadzona wtedy z majątku wspólnego obojga, lecz tylko z osobistego poręczyciela, z wynagrodzenia za pracę, dochodów uzyskanych przez niego z innej działalności zarobkowej, z jego praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy. Wprawdzie wynagrodzenie za pracę i wymienione dochody wchodzą w skład majątku wspólnego, ale odpowiedzialność poręczyciela wobec wierzyciela niezaspokojonego przez dłużnika nie rozciąga się w tym przypadku na inne składniki majątku rodziny. Ochrona majątku wspólnego rodziny dotyczy więc wszystkich zobowiązań, niezależnie od ich rodzaju i wartości.
Podstawa prawna
Art. 41 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r. poz. 788).
Czy za długi kawalerskie męża odpowiada żona
Wkrótce po ślubie żona dowiedziała się, że mąż, będąc kawalerem, zadłużył się i tych zobowiązań jeszcze nie uregulował. Małżonkowie nie zawierali żadnej umowy o rozdzielności majątkowej i łączy ich wspólność majątkowa. Czy zobowiązania jednego z małżonków będą zaspokojone z majątku, którego oboje dorobili się po ślubie?
NIE
Skoro wierzytelność powstała przed ślubem, czyli przed powstaniem wspólności, to wierzyciel może domagać się zaspokojenia tylko z majątku osobistego dłużnika oraz z jego wynagrodzenia za pracę, dochodów uzyskanych przez niego z innej działalności zarobkowej, z jego praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy. Do majątku osobistego dłużnika należą nie tylko przedmioty, które nabył przed ślubem, lecz także m.in. te, które po ślubie otrzymał w spadku, w drodze zapisu i darowizny, odszkodowanie za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i nagrody za osobiste osiągnięcia. Podstawą do prowadzenia egzekucji z wymienionego tutaj majątku jest tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim.
Podstawa prawna
Art. 33 i 41 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r. poz. 788).
Art. 7761 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101).
Czy z ważnych powodów wystarczy zezwolenie sądu
Żona marnotrawi i rozdaje majątek, którego małżonkowie dorobili się wspólnie. Czy sąd może pozbawić ją samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym ?
TAK
Mąż ma prawo zwrócić się do sądu, aby pozbawił żonę samodzielnego zarządu majątkiem wspólnym (całego majątku albo tylko określonych składników mających szczególną wartość, np. nieruchomości albo przedsiębiorstwa należącego do rodziny). We wniosku musi jednak podać ważne powody, które go uzasadniają, ponieważ tylko wówczas ten środek może zostać zastosowany. Chodzi o takie przypadki, w których małżonek lekkomyślnie, celowo albo nieudolnie podejmuje działania, które poważnie naruszają interesy rodziny albo zagrażają im. Nie ma żadnego znaczenia, czy są to zawinione czy też niezawinione przez niego okoliczności. Nie jest jednak ważnym powodem rozbieżność stanowisk żony i męża co do sposobu zarządzania majątkiem wspólnym. Pozbawienie przez sąd możliwości samodzielnego zarządzania majątkiem powoduje, że jeden z małżonków nie może sam wykonywać tych czynności, a jedynie ma prawo wyrażać zgodę, gdy współmałżonek chce zbyć, obciążyć, nabyć nieruchomość lub użytkowanie wieczyste, oddać do użytkowania lub dokonać darowizny z majątku wspólnego. Nie dotyczy to jednak drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.
Podstawa prawna
Art. 37 i 40 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r. poz. 788).
Czy musi być tytuł egzekucyjny przeciwko żonie
Czytelniczka wyraziła zgodę na zaciągnięcie długu przez męża. Nie uregulował on swoich zobowiązań w terminie i sąd zasądził zwrot pożyczonej kwoty z odsetkami. Teraz wierzyciel chce, aby komornik prowadzący egzekucję sprzedał domek letniskowy należący do małżonków. Czy wierzyciel musi uzyskać tytuł egzekucyjny również przeciwko żonie?
TAK
Gdy małżonek zadłużył się za zgodą drugiego, a wierzyciel chce prowadzić egzekucję z majątku wspólnego, musi uzyskać klauzulę wykonalności również przeciwko żonie dłużnika. Taką klauzulę nadaje sąd. Tytuł wykonawczy nadany tylko przeciwko małżonkowi pozostającemu w związku małżeńskim nie upoważnia jednak do odpowiedzialności z wspólnego majątku, którego oboje dorobili się po ślubie. Aby uzyskać taką klauzulę, wierzyciel musi udowodnić przed sądem, że małżonek dłużnika wyraził zgodę na zaciągnięcie długu.
Podstawa prawna
Art. 787 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101).
Czy ogłoszenie w prasie uchroni przed wierzycielami
Mieszkam w małej miejscowości. Wszyscy się tu znają, a nasza rodzina uchodzi za zamożną. Dlatego chętnie pożyczają mojemu mężowi pieniądze, które on wydaje wyłącznie na swoje przyjemności. Obawiam się, że gdy wierzyciele zaczną domagać się zwrotu pożyczek, to komornik zajmie wspólny samochód. Czy skutecznie zapobiegnę egzekucji z majątku wspólnego, zamieszczając ogłoszenie w lokalnej prasie, że za długi męża nie odpowiadam?
NIE
Takie ogłoszenie nie wywoła żadnych skutków prawnych i nie uchroni czytelniczki przed odpowiedzialnością za zobowiązania już zaciągnięte przez małżonka, a także za przyszłe. Może jedynie mieć wydźwięk psychologiczny i zniechęcić przyszłych wierzycieli do udzielania mu pożyczek. Natomiast odpowiedzialność majątkowa obojga małżonków za zobowiązania zaciągnięte przez męża zależy od tego, na co zostały przeznaczone pożyczone pieniądze. Oboje odpowiadają solidarnie wtedy, gdy zostały one zaciągnięte na zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny, np. na odzież, obuwie, podręczniki, wykształcenie i wypoczynek dzieci itp. Taka jest wprawdzie zasada, ale z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków postanowić, że jednak nawet za takie długi będzie odpowiedzialna tylko ta osoba, która je zaciągnęła. W ten sposób zostanie wyłączona odpowiedzialność solidarna obojga. Jednak względem osób trzecich (np. wierzycieli) wyłączenie to będzie skuteczne tylko wtedy, gdy będą o nim wiedziały.
Na żądanie wierzyciela komornik będzie prowadził egzekucję z majątku wspólnego małżonków (np. zajmie ich wspólny samochód) tylko wówczas, gdy mąż zaciągnął zobowiązanie za zgodą żony. W przeciwnym razie wierzyciel może domagać się zaspokojenia wyłącznie z majątku osobistego dłużnika, z wynagrodzenia za pracę lub uzyskanych przez niego dochodów z innej działalności zarobkowej, a także z dochodów z jego praw autorskich i praw pokrewnych, prawa własności przemysłowej oraz innych praw twórcy. Jeśli wierzytelność powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa, to komornik może zająć przedmioty majątkowe wchodzące w skład firmy.
Podstawa prawna
Art. 30, 33 pkt 9, 41 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r. poz. 788).