Regulacje określające m.in. transkrypcję e-protokołu oraz ogłaszanie i uzasadnianie wyroku, wówczas gdy taki protokół został sporządzony, ulegają dziś zmianie. Nowe zasady wprowadziła ustawa z 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1296).
Obowiązujące zasady protokołowania posiedzeń sądowych za pomocą urządzeń nagrywających dźwięk i obraz nie sprawdziły się. Poprawienia procedury domagali się nie tylko profesjonalni pełnomocnicy, lecz także sędziowie.
– Na przykład odsłuchanie zapisu dźwięku przy przygotowywaniu apelacji zabiera znacznie więcej czasu niż przeczytanie papierowego protokołu. W dodatku pojawiają się trudności przy ustalaniu, który świadek albo strona wypowiedzieli zarejestrowane słowa, jeżeli głosy tych osób są podobne – tłumaczy adwokat dr Sebastian Koczur prowadzący własną kancelarię.

Więcej papieru

Aby rozwiązać te problemy, nowela dopuszcza umieszczenie w protokole skróconym (sporządzonym pisemnie wraz z zapisem elektronicznym) wniosków i twierdzeń stron, albo zamiast nich wyników postępowania dowodowego bądź powołanie się na pisma przygotowawcze. Protokół skrócony będzie więc miał taką samą treść jak tradycyjny protokół pisemny.
Zmiany obejmują też transkrypcję protokołu elektronicznego (a więc spisanie jego treści). Do tej pory wykonywano transkrypcję tylko części tego protokołu (np. spisywano zeznania konkretnego ważnego świadka), natomiast teraz można już sporządzić zapis całości. O wykonaniu go – gdy okaże się to niezbędne dla prawidłowego orzekania w sprawie – zdecyduje przewodniczący składu sędziowskiego, a nie – jak do tej pory – prezes sądu.

Prostsze uzasadnienie

Kolejna zmiana, która dzisiaj weszła w życie, dotyczy sporządzania uzasadnienia orzeczenia w II instancji. Do tej pory sądy z urzędu uzasadniały wyroki oraz postanowienia kończące postępowanie w sprawie. Tylko orzeczenie oddalające apelację było uzasadniane dopiero na żądanie strony. Zasada ta została utrzymana, ale wyjątek rozszerzony: tylko na wniosek strony sąd będzie uzasadniał również wyrok zmieniający zaskarżone orzeczenie.
W razie ustnie wygłoszonego uzasadnienia strona, która wystąpiła o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, otrzyma plik z jego zapisem wraz z transkrypcją.
W sytuacji gdy sąd II instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego i nie zmienił ustaleń faktycznych poczynionych w I instancji – a w apelacji nie podniesiono zarzutów dotyczących tych ustaleń – będzie sporządzał uproszczone uzasadnienie wyroku. Ograniczy się w nim do wyjaśnienia podstawy prawnej orzeczenia i przytoczenia przepisów.

Etap legislacyjny

Weszło w życie 27 października 2014 r.