Prawa i obowiązki stron umowy odwróconego kredytu hipotecznego oraz zasady rozliczania wzajemnych zobowiązań określa projekt ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, którym 6 marca powinien zająć się Komitet Stały Rady Ministrów.
O taki kredyt będą mogli ubiegać się właściciele mieszkań, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i użytkownicy wieczyści, a także osoby mające udział w tych prawach lub będące współwłaścicielami nieruchomości. Pieniądze otrzymają jednorazowo lub w ratach, wypłacanych jednak tylko przez pewien okres, a nie dożywotnio. Własność lokali lub budynków przejdzie natomiast na kredytodawcę dopiero po ich śmierci. Zabezpieczeniem dla instytucji finansowej będzie hipoteka ustanowiona na nieruchomości. Umożliwi to bankowi przejęcie jej w innym trybie niż egzekucja w wypadku, gdyby po śmierci lokatora spadkobiercy nie spłacili kredytu. Będą oni bowiem mogli starać się o zatrzymanie mieszkania, ale po rozliczeniu się z kredytodawcą. Gdyby jednak się na to nie zdecydowali, otrzymają wówczas od banku zwrot różnicy pomiędzy wartością mieszkania, a przekazaną zmarłemu kwotą. W razie gdyby właściciel mieszkania nie pozostawił spadkobierców, nadwyżka ta trafi do gminy lub Skarbu Państwa.

Jakie podmioty

Oprócz banków umowę odwróconego kredytu hipotecznego będą mogły oferować tylko oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych i instytucje kredytowe prowadzące działalność transgraniczną. Takie podmioty mają nie tylko odpowiedni kapitał do prowadzenia tego rodzaju działalności, ale są także objęte kontrolą Komisji Nadzoru Finansowego – argumentuje Ministerstwo Finansów.

Określone wymogi

Projekt przewiduje, że przynajmniej na siedem dni przed zawarciem umowy podmiot kredytujący będzie musiał dostarczyć zainteresowanemu formularz z istotnymi danymi o ofercie: przewidywaną wysokością kwoty, jaką uzyska beneficjent, kosztami, jakie poniesie, a także z wyszczególnieniem jego praw i obowiązków. Mimo to w ciągu 30 dni od zawarcia umowy właściciel mieszkania będzie mógł od niej odstąpić bez podania przyczyny i bez ponoszenia istotnych kosztów. Do zwrotu będzie miał jednak m.in. opłaty, które bank poniósł na rzecz organów administracji państwowej i sądów.

Oczekiwania ekspertów

Zdaniem radcy prawnego Marcina Czugana, dyrektora departamentu prawno-legislacyjnego w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych, proponowane rozwiązania odwróconego kredytu hipotecznego należy ocenić pozytywnie.
Równolegle w Sejmie powinny być jednak procedowane również przepisy o rencie dożywotniej, czyli odwróconej hipotece w modelu sprzedażowym. Przepisy te mogą być nawet ujęte w odrębnych ustawach, ale należy zapewnić seniorowi możliwość wyboru dogodnej dla siebie oferty – uważa jednak ekspert.
Projektowany kształt umowy o odwrócony kredyt hipoteczny w sposób istotny różni się od funkcjonującego obecnie na rynku dożywocia. Odmienność tkwi przede wszystkim w momencie przeniesienia prawa własności nieruchomości na świadczeniodawcę oraz w sposobie zabezpieczenia interesów spadkobierców beneficjenta
Etap legislacyjny
Projekt ustawy w konsultacjach