W Sądzie Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej odbyła się konferencja nt. „Roszczenia odszkodowawcze w sprawach budowlanych w praktyce arbitrażowej”. Konferencja wyszła naprzeciw problemom związanym z rosnącą ilością sporów na tle kontraktów budowlanych wpływających do arbitrażu.
Konferencję swoim wystąpieniem zainicjował Marek Furtek, Prezes Sądu Arbitrażowego przy KIG, zaznaczając iż proces przed sądem arbitrażowym jest mało kolizjogenny i nie eskaluje kolizji interesów stron.
Kolejnym prelegentem był mec. Maciej Jamka z K&L Gates Jamka sp.k. który podjął się wyjaśnienia problematyki roszczeń odszkodowawczych w sprawach budowlanych. Zaznaczył, iż odpowiedzialność odszkodowawcza wykonawcy kształtuje się na podstawie ogólnej odpowiedzialności kontraktowej z 471 KC. Zdaniem prelegenta w zakres odpowiedzialności wynikających z powyższego przepisu wchodzi każda rozbieżność, która wystąpi pomiędzy prawidłowym świadczeniem, a rzeczywistym zachowaniem dłużnika. Przy zbiegu odpowiedzialności deliktowej z kontraktową faworyzuje się odpowiedzialność wynikającą z kontraktu. Wspomniał także o dwóch typowych ograniczeniach odpowiedzialności, a mianowicie ograniczenie co do zakresu szkody jak i ograniczenie co do minimalnej i maksymalnej wysokości szkody. Zdaniem prelegenta każdy inwestor w Polsce powinien przed przystąpieniem do kontraktu zaaranżować możliwość uzyskania gwarancji zapłaty.
Kolejnym prelegentem był inż. Zbigniew J. Boczek ze Stowarzyszenia Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców, Civileng Korporacja Majątkowa, który wygłosił referat dotyczący zmian w zamówieniach na roboty budowlane a kosztami działalności wykonawcy w kontekście roszczeń odszkodowawczych. W swoim wystąpieniu podkreślił, iż jeżeli zamówienia na roboty budowlane dotyczą budowy obiektu budowlanego to wynagrodzenie wykonawcy obejmuje koszty robót budowlanych i instalacyjnych, nakłady na robociznę, materiały i sprzęt, a także koszty pośrednie. Koszty w robotach budowlanych naliczane są najczęściej procentowo. Podał również przykłady możliwych zmian w realizacji robót budowlanych, będą nimi m.in. odstąpienie przez zamawiającego od realizacji umowy, zmiany w obowiązujących przepisach prawa, zmiany wymuszone rażącą zmianą cen materiałów, zmiany wymuszone nieprzewidziana inflacją, odmienne warunki techniczne i administracyjne realizacji robót jak i nierozpoznane podpowierzchniowe warunki gruntowe. Podkreślił, iż w przypadku rezygnacji z wykonania części robót wykonawcy przysługują koszty jakie poniósł.
Mec. Wojciech Sadowski i mec.Wojciech Wąsowicz z K&L Gates Jamka sp.k. podzielili się tematyką związaną z odpowiedzialnością odszkodowawczą w prawie polskim. Na początku swojego wystąpienia zdecydowali się przedstawić dwa źródła z których odpowiedzialność odszkodowawcza może wynikać. Wskazali na kontrakt jako pierwsze ze źródeł w przypadku zawinionego niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania np. nieterminowe zakończenie robót czy nieosiągnięcie efektu technologicznego. Jako drugą podstawę wskazali delikt jako źródło bezpośredniej odpowiedzialności podwykonawców. Podkreślili także kluczową rolę arbitrów i ekspertów w ustaleniu i rozstrzyganiu kwestii spornych, a ramowy charakter przepisów kodeksu cywilnego stwarza ogromną szansę w tym zakresie.
Dr Rafał Morek z K&L Gates Jamka sp.k. wystąpił z referatem odnośnie dowodów i postępowania dowodowego w arbitrażu w sprawach budowlanych. Podkreślił, iż skuteczność ochrony praw podmiotowych inwestorów / wykonawców robót budowlanych zależy od przepisów i praktyki postępowania dowodowego, a dopuszczalność umów dowodowych w arbitrażu, stwarza ku temu możliwości. Wskazał, iż na gruncie postępowania arbitrażowego, sąd arbitrażowy, nie jest upoważniony do dopuszczenia dowodów z urzędu, a do przeprowadzenia środka dowodowego niezbędny jest wniosek strony. Wskazał także na digitalizację dowodów, jako kierunek w postępowaniu dowodowym w arbitrażu.
Ian Meers Dyrektor, M&I Doradztwo Inwestycyjne Sp z o.o. przedstawił referat dotyczący przygotowania i gromadzenia dokumentacji roszczeń odszkodowawczych. Podkreślił, iż z praktycznego punktu widzenia występują ogromne problemy z kalkulacją do których należą m.in. niezgodność listy zasobów w kosztorysie z listą zasobów na budowie, założenia wydajności robocizny są przedstawione w sposób trudny do zrozumienia, brak pokazania czasu jako elementu tworzącego cenę jednostkową, brak możliwości pokazania zróżnicowania kosztów wykonania całej pozycji kosztorysowej, często ceny sa nierzetelnie określane. Konkludując podkreślił, iż zapotrzebowanie na dokumentacje w Polsce jest o wiele większe niż w innych krajach.
Marcin Kossowski z PricewaterhouseCoopers przedstawił ekonomiczny punkt widzenia w referacie dotyczącym metody szacowania szkody w sporach gospodarczych Podkreślił, iż nie istnieje jedna właściwa wartość oszacowania poniesionej szkody. Zaznaczył, iż istnieją dylematy pomiędzy prostotą a realizmem i wartościami pieniężnymi a wartościami księgowymi w tym zakresie.
Konferencję podsumował prof. Bogudar Kordasiewicz.
Paulina Szewioła