Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Nowiński przeciwko Polsce, uznając, że Polska naruszyła art. 6 Konwencji.

Skarżący w 2002 r. rozwiódł się z żoną i wyprowadził z ich wspólnego mieszkania. W czerwcu 2004 r. skarżący złożył w Sądzie Okręgowym we Wrocławiu powództwo przeciwko Skarbowi Państwa o odszkodowanie. Złożył wniosek o zwolnienie go od kosztów sądowych. Sąd Okręgowy przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu Wrocław Krzyki, który uznał za właściwy miejscowo. Sąd odmówił zwolnienia go od kosztów sądowych. W kwietniu 2005 r. Sąd Rejonowy nakazał wskazanie miejsca zamieszkania przez skarżącego.



Skarżący poinformował sąd, że po rozwodzie musiał wyprowadzić się ze swojego dotychczasowego miejsca zamieszkania, z którego został następnie formalnie wymeldowany. Od tego czasu mieszkał u swoich znajomych pod różnymi adresami. Podał numer skrzynki pocztowej do której mogła być kierowana wszelka korespondencja do niego.



W maju 2005 r. sąd odrzucił pozew wskazując na art. 126 k.p.k., który uzależnia możliwość prowadzenia postępowania sądowego od wskazania miejsca zamieszkania.



Skarżący złożył zażalenie na odrzucenie pozwu. Wskazał, że takie rozumienie sądu powoduje ograniczenie w dostępie skarżącego do sądu (w międzyczasie nie uzyskał zwolnienia od opłaty sądowej za wniesienie zażalenia).



W kwietniu 2006 r. Sąd Okręgowy utrzymał w mocy postanowienie Sądu Rejonowego.



Trybunał rozpoznając sprawę Nowiński przeciwko Polsce przypomniał, że prawo do sądu wyrażone w art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka nie jest absolutne i podlega ograniczeniom, co do wprowadzenia których Państwom-Stronom Konwencji przysługuje pewien margines swobody. Jednakże ograniczenia te nie mogą naruszać istoty prawa do sądu.

Zadaniem ETPC jest ocena czy interpretacja przyjęta przez krajowe sądy oraz jej rezultaty są zgodne z Konwencją. Trybunał uznał, że można przyjąć, iż wymóg wskazania miejsca zamieszkania spełnia dążenie do zgodnego z prawem celu, jakim jest właściwe funkcjonowanie wymiarem sprawiedliwości. Jednakże uznał, że w sprawie skarżącego restrykcyjne przyjęcie konieczności spełnienia tego wymogu stanowiło nieproporcjonalne ograniczenie prawa dostępu do sądu. Trybunał zauważył, że skarżąscy będący powodem w postępowaniu przed sądem krajowym pozostawał w stałym kontakcie z sądem. Podanie jakiegokolwiek stałego adresu przez skarżącego nie stanowiłoby zapewnienia takiego pewnego kontaktu ze skarżącym.



Trybunał uznał, że w niniejszej sprawie doszło tym samym do naruszenia art. 6 Konwencji oraz przyznał skarżącemu 1000 euro zadośćuczynienia.

























Pełnomocnikiem skarżącego w tej sprawie był dr Adam Bodnar.

Wyrok ETPCz z 20 października 2009 roku.







HFPC/AS