Naczelna Rada Adwokacka proponuje zmiany przepisów, które mają prowadzić do racjonalizacji karnoprawnej ochrony spółek prawa handlowego, konkretyzując znamiona przestępstwa działania na szkodę spółki, a tym samym zmniejszając ryzyko pomyłek wymiaru sprawiedliwości w karaniu przedsiębiorców za działanie na szkodę spółek.

Prezes NRA przedłożył Marszałkowi Sejmu RP propozycję zmiany przepisów Kodeksu spółek handlowych i kilku innych ustaw, dotyczących karania przedsiębiorców za niegospodarność i działanie na szkodę spółki. Mają one zastąpić przestarzałe regulacje, przejęte z kodeksu handlowego z 1934 r. Zdaniem projektodawców są one nieprecyzyjne, a tym samym pozwalają organom ścigania na zbyt daleko idącą uznaniowość w swoim działaniu. Projekt będzie zaprezentowany także przedstawicielom rządu i wiodących organizacji gospodarczych.
Projekt zakłada, że organy państwa nie będą już mogły ścigać domniemanych przestępców z własnej inicjatywy, a jedynie na wniosek: pokrzywdzonej spółki, jej wspólnika czy niezaspokojonego wierzyciela.
Projekt przewiduje także doprecyzowanie definicji przestępstwa jako „nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków” członków władz spółek i innych osób wymienionych w przepisie. Dotychczasowe ogólnikowo brzmiące stwierdzenie „działania na szkodę spółki” bywało w praktyce pojmowane zbyt szeroko, także w odniesieniu do ryzykownych działań (np. zaciągania dużych pożyczek), które w rzeczywistości nie są dla spółki szkodliwe.
Projektodawcy postulują także karanie tylko za narażenie na znaczną szkodę majątkową. Dzisiejsze przepisy mogą być interpretowane szeroko i dotyczyć nawet abstrakcyjnych szkód, których wartości nie da się ustalić.
W projekcie przewiduje się także rozszerzenie zakresu ochrony spółek na spółki osobowe. Dotychczas ochronie podlegały tylko spółki akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz komandytowe.
Proponowane brzmienie nowych przepisów nie zawiera już odniesienia do podżegania i pomocnictwa do przestępstwa ani nie wymienia kary grzywny. Jednak te formy popełnienia przestępstwa nadal będą karalne, a grzywny będzie można nakładać – ale na podstawie ogólnych przepisów prawa karnego- informują projektodawcy.
- W obecnym stanie prawnym, nawet przy dobrej woli sędziów czy prokuratorów stosujących te przepisy, często dochodzi do karania przedsiębiorców za czyny będące zwykłymi, choć nierzadko ryzykownymi biznesowo działaniami. Trzeba jednak pamiętać, że prowadzenie biznesu zwykle wiąże się z mniejszym czy większym ryzykiem. Dlatego proponujemy, by kary nakładano tylko na przypadki rzeczywistego narażenia spółek na znaczne szkody majątkowe – powiedział prof. UJ dr hab. Piotr Kardas, adwokat i współautor projektu.
Pozostałymi autorami są wybitni adwokaci – znawcy prawa karnego i gospodarczego: profesor Uniwersytetu Wrocławskiego dr hab. Jacek Giezek, profesor SGH dr hab. Tomasz Siemiątkowski oraz dr hab. Janusz Raglewski
- Dostrzegamy, że dzisiejsze przepisy poprzez swoje anachroniczne brzmienie faktycznie ograniczają swobodę działalności gospodarczej i narażają przedsiębiorców na niesprawiedliwe kary. Dlatego proponujemy ich bardziej precyzyjne sformułowanie, odpowiadające realiom biznesu w XXI wieku – powiedział prezes NRA adw. Andrzej Zwara.
Proponowana przez NRA zmiana dotyczy przede wszystkim artykułu 585 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. nr 94, poz.1037 z późn. zm.).
Obecne brzmienie:
Art. 585. § 1 Kto, biorąc udział w tworzeniu spółki handlowej lub będąc członkiem jej zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej albo likwidatorem, działa na jej szkodę – podlega karze pozbawienia wolności do lat 5 i grzywnie.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto osobę wymienioną w § 1 nakłania do działania na szkodę spółki lub udziela jej pomocy do popełnienia tego przestępstwa.
Brzmienie w projekcie NRA:

Art. 585. § 1. Kto, biorąc udział w tworzeniu spółki handlowej, pełniąc funkcję członka jej zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej lub będąc osobą faktycznie prowadzącą jej sprawy, albo likwidatorem, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku, naraża spółkę na bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia jej znacznej szkody majątkowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.
§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonej spółki, jej wspólnika lub niezaspokojonego wierzyciela.
Proponowane zmiany dotyczą także – w analogiczny sposób – następujących przepisów:
  • art. 130 ustawy z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej


art. 224 i 224a ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej
art. 267a ustawy z dnia 16 września 1982 r. prawo spółdzielcze
art. 107 ustawy z dnia 22 lipca 2006 r. o spółdzielni europejskiejPS/źródło:adwokatura.plZobacz także:Adwokaci uhonorowani przez ''Solidarność''Nowe typy przestępstw w Kodeksie karnym