Rozpatrywanie odwołań od zakazów zgromadzeń przez Sąd Najwyższy, czy zmiana terminów informowania o zgromadzeniu to niektóre z postulatów, które zostały przedstawione podczas spotkania w dniu 16 marca 2010 roku zorganizowanego przez Helsińską Fundację Praw Człowieka.

W odpowiedzi na prace Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji nad zmianą ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. Prawo o zgromadzeniach, Helsińska Fundacja Praw Człowieka zorganizowała debatę poświęconą temu zagadnieniu.

Bezpieczeństwo uczestników zgromadzenia-priorytet

Prof. Wiktor Osiatyński wypowiedział się na temat roli służb porządkowych w trakcie zgromadzeń, podkreślając, że zadaniem Policji nie jest rozbijanie zgromadzeń, a jedynie ochrona porządku, oraz jej uczestników.

Przedstawiciel MSWiA omówił zmiany proponowane w projekcie, których głównym celem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa uczestnikom.

Termin na powiadomienie o zgromadzeniu wydłużony

Wśród zmian pojawiła się propozycja zmiany terminów zawiadamiania o zgromadzeniu. Termin minimalny do złożenia zawiadomienia został wydłużony z 3 do 4 dni, natomiast organ gminy w razie zakazu będzie miał obowiązek jego dostarczenia w ciągu 24 godzin. Organizator będzie miał 24 godziny na złożenia odwołania.

Wskazany 24-godzinny termin na dokonanie notyfikacji zamiaru zorganizowania zgromadzenia stanowi dopuszczalne ograniczenie ustawowe wolności zgromadzeń.

Nie tylko piesze zgromadzenia

W obecnych przepisach istnieje zakaz organizacji innych zgromadzeń niż piesze (np. rowerowe) co proponowany projekt ma zmienić.

Przykładem z 2008 roku jest zgromadzenie organizowane w Poznaniu przez organizację Masa Krytyczna domagające się ścieżek rowerowych. Odmówiono im zorganizowania zgromadzenia, gdyż prawo mówi o „trasie przejścia uczestników”, a nie o "trasie przejazdu".

Wyrok ETPC w sprawie parady równości

Przywołano również wyrok ETPC z 2007 roku w sprawie „Bączkowski i inni przeciwko Polsce” dotyczący zakazu parady równości, w którym stwierdzono naruszenia art. 11, 13, oraz 14 Konwencji Praw Człowieka.

ETPC podkreślił zadanie spoczywające na władzach publicznych jakim jest gwarancja korzystania z praw publicznych. Rola ta przejawia się również w zapewnieniu odbycia się zgromadzenia w wyznaczonym przez organizatorów terminie.

Istotnym pytaniem, które pojawiło się podczas debaty była kwestia pogodzenia swobody i wolności obywateli z wolnością zgromadzeń.

Insp. Adam Pałafij z Biura Prawne Komendy Głównej Policji, wyraził opinie, iż nasze prawo mieści się w granicach standardów międzynarodowych, a różnice mają stricte techniczny charakter. Należałoby się jednak zająć kwestią martwego przepisu o ochronie życia i zdrowia uczestników, który w praktyce nie jest przestrzegany.

Podkreślił również, że prawo do wolności zgromadzeń jest prawem szczególnym, gdyż jego realizacja ogranicza prawa i wolności obywatelskie innych osób.

Przygotowana propozycja zmiany Ustawy Prawo o zgromadzeniach może być przedmiotem dyskusji, oraz modyfikacji zanim zajmie się nią Sejm.

Anna Sergiej