Z obowiązujących przepisów wynika, że babcia, dziadek, a także prababcia i pradziadek nie mogą być pełnomocnikiem pełnoletniego wnuka lub prawnuka, który jest stroną w postępowaniu sądowym. W wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości Rzecznik zwraca uwagę, że wspomniane przepisy mogą być odbierane jako przejaw dyskryminacji ze względu na wiek.
Na tle nadesłanej do RPO skargi wyłonił się problem dotyczący braku możliwości pełnienia funkcji pełnomocnika strony w postępowaniu sądowym przez wstępnych, którzy są spokrewnieni ze stroną w stopniu drugim i trzecim.
Zobacz: RPO: Niepełnosprawni kandydaci na aplikacje prawnicze są dyskryminowani
Jak zauważa Rzecznik, nieprzyznanie tym osobom prawa do reprezentowania swoich krewnych w postępowaniu przed sądem, jest przez nich odbierane jako przejaw dyskryminacji ze względu na wiek.
Zgodnie z postanowieniami art. 87 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, a w sprawach własności przemysłowej także rzecznik patentowy, a ponadto osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia, współuczestnik sporu, jak również rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.
Natomiast w myśl art. 35 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, pełnomocnikiem strony może być adwokat lub radca prawny, a ponadto inny skarżący lub uczestnik postępowania, jak również rodzice, rodzeństwo lub zstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia, a także inne osoby, jeżeli przewidują to przepisy szczególne.
Zobacz: RPO:Potrzeba skutecznej realizacji orzeczeń sądów rodzinnych
Z powyższego wynika, że babcia, dziadek, a także prababcia i pradziadek nie mogą być pełnomocnikiem pełnoletniego wnuka lub prawnuka, który jest stroną w postępowaniu sądowym. Tymczasem pozostałym osobom spokrewnionym ze stroną w linii prostej, a także krewnym pierwszego stopnia w linii bocznej przysługuje uprawnienie do reprezentowania strony przed sądem.
W ocenie Rzecznika, nie ulega wątpliwości, że przepisy procedury cywilnej i sądowo-administracyjnej regulujące kwestie zastępstwa procesowego różnicują sytuację prawną osób, które łączą więzy krwi, w zakresie uprawnienia do występowania przed sądem w charakterze pełnomocnika strony. Zdaniem RPO trudno jednak znaleźć racjonalne argumenty przemawiające za zasadnością takiego zróżnicowania.
W związku z powyższym, RPO zwrócił się do ministra sprawiedliwości z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie, a w szczególności o wyjaśnienie, z jakich powodów wstępni strony, którzy nie są jej bezpośrednimi przodkami, nie mogą pełnić funkcji pełnomocnika strony w postępowaniu sądowym.
PS/źródło:RPO
Zobacz także: