Helsińska Fundacja Praw Człowieka wydała stanowisko w sprawie w sprawie warunków ochrony konkurencji na rynku prasy lokalnej.
Uczestnicy Konferencji „Wolność słowa w prasie lokalnej. Prasa lokalna a normy ochrony konkurencji i pluralizm medialny”, odbywającej się w Krakowie 29 października 2009 r., pragną zwrócić powszechną uwagę na wielkie znaczenie, jakie dla budowy podstaw demokracji w Polsce ma prasa lokalna. Stała się ona dla mieszkańców miast i wsi podstawowym źródłem pozyskiwania informacji o najbliższym otoczeniu. Wypełnia również szereg funkcji: kulturowych, edukacyjnych i ekonomicznych, przyczyniając się do budowy w Polsce społeczeństwa obywatelskiego.
Jednym z najważniejszych zadań prasy lokalnej jest pełnienie społecznej kontroli nad poczynaniami władz lokalnych, prezentowanie jej sukcesów, wyjaśnianie problemów i tworzenie więzi społeczeństwa lokalnego z jego reprezentantami.
Aby jednak niezależna prasa lokalna mogła właściwie spełniać swe zadania, w szczególności ową funkcję społecznej kontroli administracji państwowej i samorządowej, nie powinna napotykać na przeszkody w działalności, będące skutkiem wydawania przez władze administracyjne i samorządowe periodyków, przypisujących sobie cechy i funkcje przynależne prasie.
Szczególną uwagę społeczeństwa oraz właściwych organów ustawodawczych i administracyjnych uczestnicy Konferencji pragną zwrócić na niewłaściwość i szkodliwość zjawiska polegającego na częstym występowaniu samorządów lokalnych w roli wydawców prasy.
Zdaniem uczestników Konferencji nie należy łączyć funkcji biuletynu informacyjnego – organu administracji z funkcją niezależnej prasy, której jednym z głównych zadań jest sprawowanie społecznej kontroli nad działaniami władz. Uzurpowanie sobie przez wydawców biuletynów samorządowych roli wydawców gazet, wiąże się niejednokrotnie z utrudnianiem dostępu do informacji dziennikarzom prasy niezależnej. Jest to podważanie fundamentalnej zasady wolności słowa i prawa obywateli do dostępu do informacji.
Poważne zastrzeżenia uczestników Konferencji budzi też łączenie przez wydawców pism samorządowych funkcji publicznych z działalnością gospodarczą. Korzystanie ze środków publicznych i prowadzenie działalności biznesowej rodzi liczne wątpliwości natury formalnej i etycznej a także zgodności z zasadami uczciwej konkurencji. Szczególnie pozyskiwanie reklam przez „gazety” samorządowe od firm zależnych od władzy lokalnej sprzyja możliwości powstawania na lokalnych rynkach sytuacji korupcjogennych. Naraża ponadto samorządy na ostre konflikty z prasą niezależną, dla której przychody z reklam niejednokrotnie stanowią podstawę bytu ekonomicznego.
Uczestnicy Konferencji postulują wprowadzenie takich rozwiązań prawnych, które w jednoznaczny sposób określą zasady wydawania biuletynów informacyjnych przez organa administracji i samorządy wszystkich szczebli.
Uczestnicy Konferencji uważają, że właściwe w tej kwestii rozwiązania prawne zawarte są w projekcie nowelizacji prawa prasowego, przedstawionym przez Izbę Wydawców Prasy. Uwzględnienie przez ustawodawcę proponowanego w tym projekcie zakazu wydawania prasy przez organa administracji państwowej i samorządowej, zapobiegłoby wypaczaniu społecznej funkcji prasy oraz naruszaniu zasad konkurencji na lokalnym rynku prasowym.
Będzie to służyło poprawie dobrze rozumianej otwartości działania administracji i samorządów i przyniesie wzrost zaufania społecznego do ich działalności. Jednocześnie przyczyni się to do wzmocnienia organizatorskiej funkcji niezależnej prasy lokalnej, służąc budowaniu przez nią społeczeństwa obywatelskiego, co jest zadaniem i niezaprzeczalną zasługą pism lokalnych i leży w polskim interesie publicznym.
HFPC/AS
Zobacz także: