W dniu 18 lipca 2011 roku Trybunał Konstytucyjny, pod przewodnictwem Krzysztofa Biernata rozpoznał skargę Krzysztofa G. , dotyczącą braku możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie o wyłączeniu prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Stwierdził on , że brak taki nie jest niezgodny z konstytucją RP.

TK orzekł, iż art. art. 48 § 1 w związku z art. 459 § 2 i art. 465 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości wniesienia zażalenia do sądu na wydane przez prokuratora bezpośrednio przełożonego postanowienie w przedmiocie wyłączenia prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze, jest zgodny z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz z art. 32 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 konstytucji. Co zaś dotyczy pozostałego zakresu, umorzył postępowanie, ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Co było przedmiotem kontroli Trybunału?

Była nim określona grupa przepisów k.p.k, które nie przewidują możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie o wyłączeniu prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Skarżący był zdania, że fakt braku sposobności zaskarżenia tego rodzaju czynności narusza jego prawo do sądu i do rzetelnej procedury.

TK stwierdził, że organy prowadzące postępowania przygotowawcze cieszą się inną rangą niż sąd ( który z zasady ma być bezstronny). Bezstronność ta wymaga zagwarantowania wyższych standardów.

TK uwzględnił, że postanowienie w przedmiocie wyłączenia prokuratora prowadzącego postępowanie przygotowawcze dotyczy kwestii incydentalnej , która powstała w trakcie postępowania. Rozstrzygnięcie takie nie ingeruje w wolności i prawa gwarantowane ustawą zasadniczą. Postanowienie takie dotyczy jedynie uprawnień wynikających z prawa procesowego.

Ocena Trybunału Konstytucyjnego

Przy ocenie kwestionowanej normy prawnej TK stwierdził, że obowiązujące przepisy k.p.k zapewniają możliwość weryfikacji sądowej rozstrzygnięcia w przedmiocie wyłączenia prokuratora. Postępowanie przygotowawcze może się zakończyć drogą skierowania sprawy do sądu lub postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania lub umorzenia postępowania. Jedynie pierwsza droga powoduje, że sąd rozpatruje sprawę osobiście. Pozostałe zaś, choć nie kończą się w „ rękach sądu”, to nie można wykluczyć ich rozstrzygnięcia na drodze sądowej( rozstrzygnięcia organów prowadzących postępowanie przygotowawcze mogą podlegać sądowej kontroli). Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub umorzenia postępowania przysługuje zażalenie do sądu. Zmusza ona sąd do dokładnego sprawdzenia oprócz samego skarżonego postanowienia, lecz także całokształtu materiałów zgromadzonych w postępowaniu przygotowawczym. Co za tym idzie, istnieje możliwość wytknięcia pewnych nieprawidłowości, które miały miejsce w toku postępowania przygotowawczego, przy których zawinił prokurator.

TK w kwestii zasady równości


TK ustosunkował się także do kwestii rzekomego naruszenia zasady równości. Skarga konstytucyjna bowiem, określiła grupę podmiotów podobnych ( uczestnicy postępowania karnego, cywilnego i sądowo-administracyjnego). Zdaniem sędziów Trybunału, jest rzeczą niewskazaną stawiać uczestników tych postępowań w jednym rzędzie jako podmioty podobne. Ponadto, wykazali oni, że postępowania przygotowawcze w każdym z nich zbytnio się od siebie różni. Powoduje to obiektywną niemożliwość jednakowego ich traktowania.

Wyrok Trybunału jest ostateczny, zaś jego sentencja zostanie opublikowana w Dzienniku Ustaw.

KM/Źródło: TK

Zobacz także:

TK: Przepisy dotyczące taksy notarialnej są zgodne z konstytucją