Tomasz Błotnicki, prawnik w międzynarodowej kancelarii prawnej

Walne zgromadzenie, to najwyższy organ spółki akcyjnej służący realizacji uprawnień akcjonariuszy, do kierowania działalnością spółki. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu z posiadanych akcji jest podstawowym uprawnieniem akcjonariuszy spółki akcyjnej. Poprzez uczestniczenie w tym organie mają oni możliwość decydowania o najważniejszych sprawach spółki. Stąd kwestie związane z prawem zwoływania walnego zgromadzenia, z jego organizacją i prawidłowym przebiegiem.

Implikacją implementacji do polskiego prawa Dyrektywy 2007/36/WE, była nowelizacja kodeksu spółek handlowych (k.s.h.). Dotyczyła ona zwoływania walnego zgromadzenia akcjonariuszy, wpływania akcjonariuszy na treść porządku obrad walnego zgromadzenia oraz ustalania listy osób, które są uprawnione do udziału w walnym zgromadzeniu. Dyrektywa wprowadza też możliwość rzeczywistego udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Walne zgromadzenie odbywa się w siedzibie spółki bądź w miejscowości będącej siedzibą spółki prowadzącej giełdę, na której akcje tej spółki są notowane. Statut może określać inne miejsce na terytorium RP. Zasadą jest też, że w sprawach nieobjętych porządkiem obrad zgromadzenia nie można powziąć uchwały, chyba że cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na walnym zgromadzeniu, a nikt z obecnych nie zgłosił w tej kwestii sprzeciwu. Wyjątkiem są wnioski o zwołanie nadzwyczajnego walnego zgromadzenia oraz o charakterze porządkowym. Z drugiej strony, akcjonariusze mogą podejmować uchwały mimo braku formalnego zwołania zgromadzenia, jeżeli cały kapitał zakładowy jest reprezentowany, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego odbycia walnego zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad (art. 403–405 k.s.h.).

Akcjonariusze nie mogą ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu pomiędzy nim a spółką. Głosowanie na walnym zgromadzeniu jest jawne. Tajność głosowania zarządzana jest na wniosek choćby jednego z akcjonariuszy obecnych lub reprezentowanych na Walnym zgromadzeniu. Tajność jest natomiast obowiązkowa przy wyborach oraz przy głosowaniu nad wnioskami o odwołanie członków organów spółki lub likwidatorów, o pociągnięcie ich do odpowiedzialności oraz w sprawach osobowych. Jeżeli w spółce istnieją akcje o różnych uprawnieniach, uchwały o zmianie statutu, obniżeniu kapitału zakładowego i umorzeniu akcji, mogące naruszyć prawa akcjonariuszy danego rodzaju akcji, powinny być powzięte w drodze oddzielnego głosowania w każdej grupie (rodzaju) akcji. W każdej grupie akcjonariuszy uchwała powinna być powzięta większością głosów, jaka jest wymagana do powzięcia tego rodzaju uchwały na walnym zgromadzeniu.

Zgodnie z treścią art. 402 §1 Ksh, walne zgromadzenie spółki publicznej ma być zwoływane poprzez:

  • ogłoszenie na stronie internetowej spółki oraz
  • w sposób określony dla przekazywania raportów bieżących w ustawie o ofercie publicznej.

Stosownie do art. 406 §1 Ksh, prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu spółki publicznej mają tylko osoby będące akcjonariuszami spółki na 16 dni przed datą walnego zgromadzenia (dzień rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, tzw. record date). Natomiast według art. 406 §4 Ksh, akcjonariusz spółki publicznej może przenosić akcje w okresie pomiędzy dniem rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu a dniem zakończenia walnego zgromadzenia.

Udział akcjonariusza w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy bez konieczności fizycznej obecności może odbyć się poprzez dopuszczenie:

– transmisji obrad walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym,

– dwustronnej komunikacji w czasie rzeczywistym, w ramach której akcjonariusze mogą wypowiadać się w toku obrad walnego zgromadzenia, przebywając w miejscu innym niż miejsce obrad walnego zgromadzenia,

– głosowania osobiście lub przez pełnomocnika przed walnym zgromadzeniem.

Ustawa bardzo dokładnie precyzuje treść ogłoszenia, w którym musi znaleźć się m.in. precyzyjny opis procedur dotyczących uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu przez akcjonariuszy, a także pouczenie akcjonariusza o jego prawach związanych z walnym zgromadzeniem – takich np. jak prawo do zgłaszania projektów uchwał.

Akcjonariusz nie musi dokonywać wyboru pomiędzy zbyciem akcji a uczestnictwem w zgromadzeniu.

Przepisy ksh umożliwiają również przeprowadzenie głosowania nad uchwałami drogą korespondencyjną – pod warunkiem, że możliwość taka zostanie przewidziana w regulaminie walnego zgromadzenia. Głosowania takie ma się odbywać się za pośrednictwem formularzy udostępnianych przez spółkę na korporacyjnej stronie internetowej.

Zgodnie z ksh, przy obliczaniu kworum oraz wyników głosowania uwzględnia się głosy oddane korespondencyjnie, które spółka otrzymała nie później niż w chwili zarządzenia głosowania na walnym zgromadzeniu. Ustawa przewiduje, że nieważne są głosy oddane na:

  • innym dokumencie niż formularz przygotowany przez spółkę;
  • na formularzu nie spełniającym wymagań ustawy lub dodatkowych wymagań przewidzianych statutem.

Do momentu podania wyników głosowania, głosy oddane korespondencyjnie nie mogą być ujawniane innym akcjonariuszom. Stają się one jawne dopiero w momencie ogłoszenia wyników głosowania. Ustawa jednoznacznie dopuściła także możliwość odwołania przez akcjonariusza głosu oddanego korespondencyjnie. Taki głos może zostać odwołany, jeżeli oświadczenie o jego odwołaniu doszło do spółki nie później niż w chwili zarządzenia głosowania. Oczywiście akcjonariusz, który skutecznie odwołał swój głos, może ponownie zagłosować korespondencyjnie albo zrobić to osobiście lub przez pełnomocnika.
Dopuszczalne jest również głosowanie korespondencyjne nad sprawami, nad którymi zgodnie z Ksh powinny się odbyć głosowania tajne, chyba że zabrania tego regulamin zgromadzenia. Ustawa dopuszcza również złożenie drogą korespondencyjną sprzeciwu do uchwały. Akcjonariusze reprezentujący co najmniej połowę kapitału zakładowego lub co najmniej połowę głosów w spółce posiadają autonomiczne prawo do zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia art. 399 § 2 Ksh.