Osoba przysposobiona nie powinna być dyskryminowana, gdy dzielony jest majątek po opiekunie. Może nawet dostać spadek po jego krewnych. Ma bowiem takie same prawa jak jego biologiczne potomstwo.
Czy dziecko adoptowane dziedziczy z ustawy
Rodzice przysposobili mnie, gdy byłem kilkumiesięcznym niemowlakiem. Jestem ich jedynym dzieckiem. Teraz zestarzeli się i chcą uporządkować swoje sprawy majątkowe na wypadek śmierci. W jakiej kolejności zostaną powołani do spadku krewni rodziców? Czy po ich śmierci odziedziczę ich majątek nawet wówczas, gdy nie sporządzą testamentów na moją korzyść i nie powołają do spadku innej osoby?
Obowiązują takie same zasady, jak w przypadku biologicznych dzieci. Oznacza to, że w razie braku testamentu, gdy ma miejsce dziedziczenie ustawowe, w pierwszej kolejności do spadku powołane są dzieci spadkobiercy (a więc również osoba przysposobiona) oraz jego małżonek. Dziecko adoptowane dziedziczy na takich samych zasadach i w takich samych częściach jak potomstwo biologiczne. Natomiast część przypadająca wdowie (wdowcowi), bez względu na to, czy dziedziczy w zbiegu z dziećmi biologicznymi, czy adoptowanymi, nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Gdy dziecko – zarówno biologiczne, jak i adoptowane – nie dożyje otwarcia spadku, to wówczas udział, który przypadałby mu w ramach dziedziczenia ustawowego, otrzymaja jego potomstwo w częściach równych.
Dzieci spadkodawcy, zarówno pochodzące od niego biologicznie, jak i adoptowane, otrzymają majątek w pierwszej kolejności. Oznacza to, że w razie braku małżonka wyłączają od dziedziczenia wszystkich dalszych krewnych zmarłego.
Podstawa prawna
Art. 931 i 936 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Czy przysposobiony dostanie spadek po krewnych rodzica
Bezdzietne małżeństwo adoptowało dziecko w ramach przysposobienia pełnego. Czy sposób, w jaki tego dokonano, ma wpływ na dziedziczenie ustawowe po krewnych przysposabiającego? Czy w razie przysposobienia pełnego może na takich samych zasadach jak biologiczne ubiegać się o spadek po jego krewnych?
Sposób dziedziczenia po krewnych przysposabiającego bezdzietnego małżeństwa zależy od rodzaju przysposobienia dziecka. Dziecko mogło zostać przyjęte na wychowanie w ramach przysposobienia pełnego lub niepełnego. W pierwszym przypadku między nim a opiekunem powstaje taki stosunek jak między rodzicami i dziećmi. Przysposobiony nabywa wówczas prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego. W dodatku skutki adopcji rozciągają się również na zstępnych przysposobionego.
Najczęściej ma miejsce adopcja pełna, niepełna zaś występuje wyjątkowo. Polega ona na tym, że ogranicza skutki przysposobienia i prowadzi do powstania stosunku jedynie między adoptowanym a adoptującym oraz między adoptującym a zstępnymi (np. dziećmi, wnukami) adoptowanego.
Przysposobienie pełne prowadzi natomiast do takiej sytuacji, jakby przysposabiający byli biologicznymi rodzicami dziecka. Dlatego zostaje ono zaliczone do pierwszej grupy spadkobierców ustawowych i ma prawo również dziedziczyć po ich krewnych (np. jak dzieci rodzeństwa po ciotce wówczas, gdy ich ojciec lub matka umrą wcześniej). Jednak taki porządek dziedziczenia występuje dopiero od chwili uprawomocnienia się orzeczenia sądu co do adopcji. Dopiero w tym momencie powstają skutki również w sprawach spadkowych.
Podstawa prawna
Art. 936 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Art. 121 i 124 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
Czy mam prawo do schedy po biologicznych rodzicach
Czytelniczka została adoptowana, ale zna swoich prawdziwych rodziców. Utrzymuje nawet od czasu do czasu z nimi kontakty towarzyskie. Wychowują oni kilkoro swoich biologicznych dzieci, które czytelniczka traktuje jak rodzeństwo. Czy może liczyć na spadek po nich?
Przysposobiony nie dziedziczy ustawowo po swoich wstępnych naturalnych oraz po ich krewnych. Również i te osoby nie dziedziczą po nim. Natomiast nie ma żadnych przeciwwskazań, aby biologiczni rodzice bądź rodzeństwo sporządzili na jego rzecz testament. Przysposobiony ma wyłącznie prawo do dziedziczenia z mocy ustawy po przysposabiających i jego krewnych. Na skutek adopcji ustają bowiem prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa względem jego krewnych, a także odwrotnie: czyli prawa i obowiązki tych krewnych względem niego. Skutki adopcji rozciągają się więc na całą rodzinę stron uczestniczących w takim działaniu, a ich prawa i obowiązki ulegają odpowiedniemu przekształceniu.
Dopiero po ewentualnym rozwiązaniu przysposobienia przez sąd odżywają prawa i obowiązki wynikające z więzów biologicznych i dlatego dziecko, którego już nie łączy adopcja z nowymi rodzicami, nabywa prawo do dziedziczenia z mocy ustawy po swoich biologicznych rodzicach oraz innych krewnych.
Podstawa prawna
Art. 936 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Art. 121 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).
Czy adopcja niepełna ogranicza prawa do masy spadkowej
Chcę adoptować dziecko, mimo że mam już dwoje własnych. Moje rodzeństwo namawia mnie na wybór adopcji niepełnej, aby w ten sposób ograniczyć jego uprawnienia do dziedziczenia po moich krewnych. Czy w razie adopcji niepełnej takie ograniczenia wystąpią? Czy po mnie będzie dziedziczyło w takich samych częściach jak moje biologiczne dzieci?
Wybierając adopcję niepełną, ogranicza się jej skutki jedynie do stosunków między adoptującym i adoptowanym. Ma to wpływ m.in. na dziedziczenie. Dziecko przysposobione dostaje majątek po przysposabiającym na równi z jego dziećmi biologicznymi. Ma prawo do takiej samej części spadku jak one. Na przykład gdy do dziedziczenia z mocy ustawy po przysposabiającym powołanych zostało tylko troje jego dzieci, oprócz adoptowanego jeszcze dwoje biologicznych (w razie braku małżonka), to każdy nabywa prawo do jednej trzeciej masy spadkowej. Natomiast zstępni przysposobionego (dzieci, wnuki) nabywają prawo do spadku po nim z mocy ustawy na takich samych zasadach jak dalsi zstępni spadkodawcy.
Dziecko adoptowane w tym przypadku nie dziedziczy natomiast po dalszych krewnych opiekuna. Jego zstępni (dzieci, wnuki) również nie mają takich uprawnień do spadku z mocy ustawy. Analogicznie krewni przysposabiającego nie dziedziczą po przysposobionym i jego zstępnych. Taki wpływ na spadkobranie ma przysposobienie niepełne: poza tym nie narusza ono powołania do dziedziczenia wynikającego z pokrewieństwa.
Podstawa prawna
Art. 937 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Czy zmienią się uprawnienia w razie kolejnej adopcji
Osoba, która przysposobiła dziecko, zmarła i zostało ono ponownie adoptowane. W jaki sposób ukształtują się wówczas uprawnienia adoptowanego do dziedziczenia? Czy możliwe jest ponowne przysposobienie tej samej osoby?
W razie śmierci przysposabiającego dziecko może zostać ponownie adoptowane przez inną osobę. Odnośnie do uprawnień do spadku takiego dziecka wypowiadał się Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z 17 marca 1969 r. (w sprawie o sygn. akt III CZP 126/68 opublikowanym w OSNCP z 1969 r. nr 12, poz. 209). Sąd uznał, że od chwili uprawomocnienia się orzeczenia o ponownym przysposobieniu dziecka przysługujące mu uprawnienia jako spadkobiercy należy oceniać w zależności od tego, czy ponowna adopcja była pełna, czy niepełna.
W razie ponownej pełnej adopcji przysposobiony nie będzie dziedziczył po swoich krewnych naturalnych (pod warunkiem że pierwsza była niepełna) ani po krewnych osoby, która jako pierwsza je przysposobiła (pod warunkiem że ta adopcja była pełna). Na takich samych zasadach odbywa się dziedziczenie krewnych osoby przysposabiającej po tym dziecku.
Podstawa prawna
Art. 936 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Czy przyjście na wychowanie wyklucza zachowek
Spadkodawca sporządził testament i pominął w nim dziecko adoptowane. Nie wydziedziczył go jednak, a z testamentu nie wynikało, że pozbawia go prawa do zachowku. Cały majątek zapisał swojemu bratu, który odmawia jego wypłaty, twierdząc, że osobom adoptowanym on się nie należy. Czy spadkobierca ma rację?
Osoba adoptowana ma takie samo prawo do zachowku jak dzieci biologiczne spadkodawcy, które byłyby powołane do dziedziczenia z mocy ustawy, ale zostały pominięte w testamencie. Mogą ubiegać się o zachowek w wysokości dwóch trzecich udziału spadkowego (wówczas gdy są małoletni lub trwale niezdolni do pracy) albo w wysokości połowy wartości tego udziału (w pozostałych wypadkach). Spadkodawca testamentowy ma więc obowiązek wypłacić zachowek, ponieważ należy on do długów spadkowych. Z tego obowiązku nie zwalnia go fakt, że uprawniony jest dzieckiem adoptowanym. Gdy dziecko adoptowane nie otrzymało należnego zachowku w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny (jeszcze przed jego śmiercią) zapisu lub powołania do spadku, to wówczas przysługuje mu przeciwko spadkobiercy testamentowemu roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Roszczenie o zachowek powstaje w chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Gdy spadkobierca ustawowy nie chce wypłacić dobrowolnie pominiętemu w testamencie (ale nie wydziedziczonemu) należnej kwoty, to wówczas trzeba wnieść pozew o zachowek do sądu. Sąd zasądzi należną kwotę, a komornik, prowadząc postępowanie egzekucyjne, umożliwi jej wyegzekwowanie od spadkobiercy.
Podstawa prawna
Art. 991 ustawy z 23 kwietnia 1964 r.– Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).