Senatorowie zajęli się w czwartek nowelą ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych przesuwającą termin zniesienia obowiązku meldunkowego z 2014 r. na 2016 r. oraz termin wdrożenia elektronicznych dowodów osobistych. Komisje senackie rekomendowały poprawki techniczne.

Senator Andrzej Matusiewicz (PiS) wyjaśnił, że komisja samorządu terytorialnego i administracji państwowej zaproponowała osiem poprawek o charakterze technicznym. Sprawozdawca komisji praw człowieka, praworządności i petycji Ryszard Knosala (PO) poinformował, że ta komisja także rekomenduje przyjęcie tych poprawek.

Senator Jan Maria Jackowski (PiS) podkreślał, że nie jest to pierwsza w tej kadencji nowelizacja, która przesuwa terminy wdrożenia elektronicznych dowodów. "Jaka jest gwarancja, że za jakiś czas nie będzie znowu przedłużany ten termin do 2018 czy 2020 roku?" - pytał.

Wiceminister spraw wewnętrznych Roman Dmowski przekonywał, że proponowane w nowelizacji terminy są realne, a jednocześnie przyznał, że będzie to wyzwaniem, ponieważ potrzebny jest m.in. "remont generalny systemu PESEL". Dodał, że oszacowany został już zakres prac tej gruntownej przebudowy, a we wprowadzeniu sytemu trzeba uwzględnić czas m.in. na jego przetestowanie i szkolenia.

Przypomniał, że Komisja Europejska we wrześniu odblokowała środki na finansowanie projektu i zaakceptowała plan naprawczy przygotowany przez polską stronę. Jak poinformował, w ostatni piątek odbyło się kolejne spotkanie z przedstawicielami KE podczas którego przedstawiono szczegółowy harmonogram prac i sposób realizacji projektu.

Senator Grzegorz Wojciechowski (PiS) pytał o obowiązek wymiany dokumentów ze względu na zmiany kodu pocztowego.

"Zmiana adresu to najczęstszy powód wymiany dowodów osobistych, dlatego przewidujemy, że taka rubryka zniknie z dowodów osobistych" - wyjaśnił Dmowski.

Ustawa, przygotowana przez MSW, została skierowana do Sejmu jako pilna ze względu na konieczność przesunięcia terminu wejścia w życie ustaw o dowodach osobistych i o ewidencji ludności, co wynika z decyzji o zmianie projektu "pl.ID - polska ID karta". Nowelizacja przewiduje, że z ustawy zostaną wykreślone zapisy dotyczące elektronicznej warstwy dowodów osobistych.

Według MSW Komitet Rady Ministrów ds. Cyfryzacji podjął decyzję o przesunięciu wdrożenia elektronicznych dowodów osobistych z uwagi na zmianę w tym obszarze prawa europejskiego, a także w wyniku analizy kosztów wymiany dowodów, które oceniono na 2 mld zł, a które musiałby pokryć budżet państwa. Poza tym elektroniczny dowód osobisty byłby wykorzystywany w niewielkim stopniu, gdyż obecnie jest mało systemów, które by to umożliwiały.

Nowelizacja przewiduje również, że zniesienie obowiązku meldunkowego zostanie przesunięte z 1 stycznia 2014 r. na 1 stycznia 2016 r. Część przepisów regulujących kwestię meldunku zacznie obowiązywać od początku 2013 r. Nie będzie trzeba najpierw wymeldowywać się w jednym urzędzie, aby móc zameldować się w nowym miejscu. Wszystkie te czynności wykonamy w jednym urzędzie, z chwilą zameldowania się w nowym miejscu. Od nowego roku wydłużony zostanie z 4 do 30 dni termin na zgłoszenie meldunku. Te formalności będzie mógł załatwić ustanowiony pełnomocnik.

Przy dopełnianiu obowiązku meldunkowego nie trzeba będzie podawać m.in. informacji o wykształceniu i obowiązku wojskowym. Od 2013 r. zniesione zostaną również sankcje za niedopełnienie obowiązku meldunkowego. Złagodzono procedury związane z wyjazdem za granicę. Od 2013 r. obowiązek zgłoszenia wyjazdu będzie dotyczył osób, które wyjeżdżają na okres powyżej sześciu miesięcy (obecnie dotyczy to wyjazdów powyżej trzech miesięcy).

Zniknie też obowiązek zameldowania obywateli polskich oraz obywateli UE na pobyt czasowy nieprzekraczający trzech miesięcy. Zrezygnowano z obowiązku meldunkowego wczasowiczów i turystów. Właściciele, dozorcy, administratorzy nieruchomości oraz zakładów pracy nie będą weryfikować wypełniania obowiązku meldunkowego przez mieszkańców lub pracowników.

Od 2015 r. utworzony ma zostać elektroniczny Rejestr Dowodów Osobistych. Dostęp do niego będą miały urzędy gmin. Dzięki temu będzie można złożyć wniosek o wydanie dowodu osobistego w dowolnej gminie na terenie całego kraju, niezależnie od miejsca zamieszkania. Będzie także możliwość elektronicznego przesłania wniosku o wydanie dowodu.

Od 1 stycznia 2015 r. adres zameldowania nie będzie zamieszczany w dowodzie osobistym. Dzięki temu nie będzie trzeba wymieniać dokumentu, w przypadku zmiany miejsca stałego pobytu.

Przesunięty zostanie termin wejścia w życie dwóch ustaw: o dowodach osobistych - z 1 lipca 2013 r. na 1 stycznia 2015 r. oraz ustawy o ewidencji ludności - z 1 stycznia 2013 r. na 1 stycznia 2015 r.

W pierwszej połowie listopada w Sejmie wiceszef MSW Roman Dmowski informował, że w ramach wartego 370 mln zł projektu "pl.ID" wydano dotąd ok. 182 mln zł. Z tej kwoty 65 mln zł może nie zostać zwrócone przez UE, bowiem są to - jak mówił Dmowski - tzw. skażone umowy, wobec których toczy się postępowanie CBA. Biuro zatrzymało m.in. b. dyrektora Centrum Projektów Informatycznych MSWiA Andrzeja M., jego żonę oraz Janusza J., szefa firmy podejrzanego o wręczenie mu łapówki za wygraną w przetargu dotyczącym informatyzacji resortu. Nieprawidłowości były jedną z przyczyn wstrzymania certyfikacji środków UE na realizację programu "pl.ID".