Po podziale nieruchomości hipoteka, która do tej pory ciążyła na udziale we współwłasności jako zabezpieczenie kredytu zaciągniętego przez jednego współwłaściciela, będzie obciążała tylko tę część, którą on otrzyma.
Takie skutki zniesienia współwłasności w drodze umowy lub orzeczenia sądu przewiduje przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt założeń do projektu ustawy o zmianie kodeksu postępowania cywilnego, ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw.
Gdy po podziale dłużnik nie otrzyma w naturze żadnej nieruchomości, lecz tylko spłatę, to na jego roszczeniu o tę kwotę powstanie zastaw ustawowy. Z kolei jeśli zaś otrzyma nieruchomość o mniejszej wartości, niżby wynikało z wysokości jego udziału, to obciążająca ją hipoteka musi obejmować także roszczenie o dopłatę. Co więcej, zrzeczenie się roszczenia o spłatę nie będzie ważne, podobnie jak umowa znosząca współwłasność z pominięciem dopłaty czy spłaty.
Nowela w tym kształcie ma usunąć lukę prawną w ustawie o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. nr 19, poz. 147 z późn. zm.), powstałą po uchyleniu przez Trybunał Konstytucyjny niezgodnego z konstytucją przepisu art. 76 ust. 1 zd. 2 (wyrok z 10 lipca 2012 r., sygn. akt P 15/12). Regulował on sposób ustanowienia hipoteki na części ułamkowej nieruchomości.
Przed orzeczeniem TK obowiązywała zasada, że hipoteka ustanowiona na części ułamkowej po zniesieniu współwłasności (czyli po podziale nieruchomości między dotychczasowych współwłaścicieli) obciążała wszystkie części z niej wydzielone, mimo że tylko jeden ze współwłaścicieli się zadłużył.
– Zastąpienie uchylonego rozwiązania innym wymaga wyważenia sprzecznych interesów tych współwłaścicieli nieruchomości, którzy nie obciążyli swoich udziałów hipoteką, oraz wierzyciela hipotecznego, który zabezpieczył swoje roszczenie na nieruchomości – zwraca uwagę radca prawny Wojciech Biernacki z Kancelarii Radców Prawnych Biernaccy.

Etap legislacyjny
Projekt założeń