Kompetencje przysługujące referendarzom w sprawach rozpoznawanych przez sądy rejestrowe budzą dziś wątpliwości. – Obowiązuje zasada, że referendarze mogą wykonywać czynności związane z dokonywaniem wpisów w księdze wieczystej, wszystkie w postępowaniu rejestrowym (z wyjątkiem prowadzenia rozpraw) oraz z zakresu prawa spadkowego z wyjątkiem prowadzenia rozpraw, zabezpieczenia spadku oraz przesłuchiwania świadków testamentu ustnego.
Tak stanowią przepisy ogólne regulujące postępowanie nieprocesowe – przypomina adwokat Maria Urbańska z Kancelarii Kosiński i Wspólnicy.
Jednakże sąd rejestrowy prowadzi również postępowania o charakterze nadzorczym i pomocniczym. Dlatego dodatkowe uregulowanie w odrębnym dziale procedury rejestrowej spowodowało, że w doktrynie i orzecznictwie zaczęły występować rozbieżności co do określenia zakresu tych postępowań i uprawnień referendarzy.
Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości w projekcie założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw zaproponowało zmianę przepisów tak, by umożliwić referendarzom wykonywanie wszystkich czynności przed sądem rejestrowym, z wyjątkiem prowadzenia rozpraw.
Ministerstwo chce również ujednolicić procedurę wydawania odpisów i wyciągów z ksiąg wieczystych w formie papierowej: zwykły lub zupełny odpis otrzyma każdy, kto złoży wniosek do sądu bez względu na to, w jakim systemie jest prowadzona księga (na 21 mln wszystkich 16,8 mln prowadzonych jest w systemie informatycznym).
Obecnie przepisy różnicują uprawnienia podmiotów, w najmniej korzystnej sytuacji stawiając osoby, których dotyczy wpis wykreślony z księgi.