1 kwietnia 2012 roku wejdzie w życie europejska inicjatywa obywatelska. Nowe prawo wprowadzane traktatem lizbońskim oznacza, że po spełnieniu warunku uzyskania poparcia miliona obywateli Unii Europejskiej bezpośrednio do Komisji Europejskiej można zgłaszać propozycje aktu prawnego.
Większy wpływ na działalność Wspólnoty
Zwolennicy wprowadzenia europejskiej inicjatywy obywatelskiej przekonują, że zwiększy ona wpływ zwykłych obywateli wszystkich państw członkowskich na to, co się dzieje wewnątrz Wspólnoty.
W ramach inicjatywy milion obywateli z co najmniej jednej czwartej państw członkowskich UE może wezwać Komisję Europejską do przedstawienia projektów aktów prawnych w dziedzinach, w których Komisja jest do tego uprawniona.
Organizatorzy inicjatywy obywatelskiej – komitet obywatelski składający się z przynajmniej 7 obywateli UE, którzy mieszkają w przynajmniej 7 różnych państwach członkowskich – będą mieć rok na zebranie koniecznych deklaracji poparcia.
Liczbę ważnych deklaracji poparcia muszą poświadczyć właściwe organy w państwach członkowskich. Następnie w ciągu trzech miesięcy Komisja będzie musiała przeanalizować inicjatywę i podjąć decyzję w sprawie konkretnych działań, jakie należy w związku z nią podjąć.
– Europejska inicjatywa obywatelska jest instrumentem umożliwiającym obywatelom bezpośrednie przedstawienie swojej opinii w Brukseli – komentuje Marosz Sefczovicz, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej i komisarz odpowiedzialny za dialog między instytucjami i administracją.

1 mln obywateli z co najmniej jednej czwartej państw członkowskich UE – tyle osób musi podpisać projekt proponowanego prawa

– Przyczyni się ona do prawdziwej transgranicznej debaty na temat europejskich strategii politycznych. Dzięki internetowi i mediom społecznościowym obywatele będą mogli z łatwością zjednoczyć się wokół wspólnych koncepcji i obaw oraz zaproponować kierunek działania w obszarach kompetencji UE – dodaje.
Portal ruszy 1 kwietnia
Komisja Europejska – pod adresem http://ec.europa.eu/citizens-initiative/public/welcome – chce przy okazji uruchomić prosty w obsłudze portal i zapewnić bezpłatne i otwarte oprogramowanie służące do zbierania opinii na poparcie danego wniosku. Strona zacznie działać 1 kwietnia.
Inicjatywa już zdążyła wzbudzić spore zainteresowanie. Jedną z pierwszych obywatelskich inicjatyw może być przeforsowanie projektu prawa unijnego, według którego niedziela we wszystkich krajach UE jest dniem wolnym od pracy.
Pomysł wyszedł od polskich biskupów i środowisk świeckich katolików. Spotkał się on z dużym zainteresowaniem także w Niemczech i we Francji. Z kolei niedawno polscy politycy zapowiedzieli, że chcą wykorzystać inicjatywę do zablokowania niekorzystnych dla naszej gospodarki rozwiązań z pakietu klimatycznego.

7 obywateli z co najmniej 7 różnych państw ma prawo inicjatywy obywatelskiej w UE

W przypadku inicjatywy istnieje jednak również kilka pułapek. Nie wiadomo, jak rozwiązać sytuację, w której zostaną zgłoszone dwa całkowicie sprzeczne ze sobą pomysły prawa dotyczące tej samej kwestii.
– Dobre jest to, że przynajmniej pewne tematy w ogóle pojawią się w debacie publicznej i gdyby nawet nie doczekały się prawnego rozwiązania, zostaną chociaż nagłośnione – komentuje eurodeputowany Paweł Kowal.