Producenci tradycyjnych wyrobów, wytwarzanych od co najmniej 25 lat, które stanowią element dziedzictwa kulturowego regionu, mogą się starać o umieszczenie ich na liście produktów tradycyjnych. Produkty te muszą być również elementem tożsamości społeczności lokalnej.

Przesłanki wpisu

Podstawą wpisu jest tradycja wytwarzania i szczególna oraz niepowtarzalna jakość, związana z historycznie ugruntowanymi przepisami, metodami produkcji i sposobami przetwarzania czy dojrzewania żywności, które gwarantują wysoką jakość otrzymanego produktu. Szczegółowe unormowanie prawne znajduje się w ustawie z 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz.U. 2005 nr 10, poz. 68 oraz z 2008 r. nr 171, poz. 1056 i nr 216, poz. 1368).

Za wpis na listę produktów tradycyjnych nie są pobierane żadne opłaty

Na listę produktów tradycyjnych mogą zostać wpisane produkty rolne i środki spożywcze, o których mowa w załączniku I do Ttraktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, w załącznikach do rozporządzenia nr 509/2006 i do rozporządzenia nr 510/2006, oraz napoje spirytusowe, o których mowa w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 1576/89 z 29 maja 1989 r., ustanawiającym ogólne zasady definicji, opisu i prezentacji napojów spirytusowych. Produkty wpisane na listę są podzielone według następujących kategorii: sery i inne produkty mleczne, mięso świeże oraz produkty mięsne, miody, gotowe dania i potrawy i inne.

Identyfikacja produktu

Obecnie na liście znajduje się 937 produktów tradycyjnych. Ma ona jednak na celu wyłącznie identyfikację tego rodzaju wyrobów. Ich producenci nie są zobowiązani do poddawania się jakiejkolwiek kontroli, która miałaby na celu potwierdzenie zgodności produkcji z metodą wytwarzania zadeklarowaną przez nich we wniosku o wpis. Ponadto wpis nie przyznaje żadnej ochrony produktom ani ich wytwórcom żadnych dodatkowych praw. Lista produktów tradycyjnych prowadzona jest przy współpracy marszałków województw oraz ministra rolnictwa i rozwoju wsi.
Z wnioskiem o wpis występuje się do marszałka województwa. Nie wiążą się z tym żadne opłaty. Po dokonaniu przez marszałka województwa oceny formalnej oraz oceny w zakresie spełniania przez produkt rolny, środek spożywczy lub napój spirytusowy, którego dotyczy wniosek o wpis, wymagań określonych w ww. ustawie wniosek przesyłany jest szefowi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Minister po otrzymaniu kompletu dokumentów dokonuje wpisu produktu na listę produktów tradycyjnych. Wpisanie na nią produktu wytwarzanego według tradycyjnych receptur bardzo często pozwala producentom zwiększyć jego sprzedaż. Daje też konsumentom pewność co do wysokiej jakości wytwarzania i unikalności zakupionego wyrobu.