Wydłużenie czasu ochronnego dla nagrań studyjnych utworów muzycznych spowoduje, że do domeny publicznej w następnych latach będzie trafiać mniej piosenek.
Zarobią na tym firmy fonograficzne. Stracą przedsiębiorcy chcący swobodnie skorzystać z dzieł nieznanych twórców. To efekt nowelizacji dyrektywy w sprawie prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych, która wydłuża czas ochrony utworów muzycznych o 20 lat. Przez 70, a nie 50 lat od momentu utrwalenia ochronie podlegać będą studyjne nagrania utworów muzycznych. Do nich prawa mogą rościć wykonawcy oraz producenci muzyczni.
Ponadto zgodnie z nowymi przepisami po 70 latach od śmierci kompozytora muzyki lub autora tekstu piosenka trafi do domeny publicznej, a zatem będzie można ją wykorzystywać bez płacenia tantiem.
Takie rozwiązania krytykuje dr Arkadiusz Michalak, specjalista od prawa autorskiego z Centrum Praw Własności Intelektualnej im. H. Grocjusza.
– Spowoduje ono, że do domeny publicznej będzie trafiać w następnych latach mniej utworów – mówi dr Michalak.
Tak więc nowe regulacje nie ułatwią zadania przedsiębiorcom, którzy będą chcieli korzystać z cudzych utworów.
– Te przepisy w pierwszej kolejności zapewnią dostatnie życie firmom fonograficznym – komentuje dr Michalak.
I dodaje, że regulacje powinny pójść w odwrotnym kierunku, okres ochronny trzeba skrócić do kilkunastu lat. To ułatwiłoby korzystanie z dzieł przez użytkowników.
Nowe przepisy wpłyną także na pogłębienie problemu dzieł osieroconych. Chodzi tu o utwory nieznanych autorów lub takich, do których nie można dotrzeć. Swobodnie korzystać z nich można dopiero, gdy trafią do domeny publicznej. Od tej chwili nie trzeba płacić za nie tantiem. Utwory trafiają do domeny publicznej dopiero wówczas, gdy zakończy się ich okres ochronny. Gdy przepisy zaczną obowiązywać, zostanie on wydłużony o kolejne 20 lat.
Twórcy omawianej dyrektywy uzasadniają, że jej stworzenie było konieczne, gdyż obowiązujące dotychczas europejskie przepisy o prawie autorskim są bardzo krzywdzące dla wykonawców. Twierdzą oni, że funkcjonowanie pięćdziesięcioletniego okresu ochronnego mogłoby doprowadzić do sytuacji, że artyści, którzy wcześnie zadebiutowali, pozostaną u schyłku życia bez dochodów.
Nowelizacja wejdzie w życie 31 października 2011 roku. Kraje członkowskie mają czas na znowelizowanie ustaw dotyczących prawa autorskiego do 1 listopada 2013 roku.
Podstawa prawna
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/77/UE z dnia 27 września 2011 r. dotycząca zmiany dyrektywy 2006/116/WE w sprawie czasu ochrony prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych.