Kiedy istnieje obowiązek wniesienia przez wspólnika dopłaty na rzecz spółki?
Dopłata jest formą wewnętrznej przymusowej pożyczki wspólników na rzecz spółki, stosowaną – co do zasady – w związku z czasowymi trudnościami finansowymi spółki, potrzebą jej dokapitalizowania bądź koniecznością poniesienia dodatkowych nakładów inwestycyjnych. Obowiązek wniesienia dopłaty przez wspólników może nałożyć na nich jedynie umowa spółki. Wynika to z art. 159 k.s.h., który stanowi, że jeżeli na wspólnika mają być nałożone, oprócz wniesienia wkładów na pokrycie udziałów, inne szczególne obowiązki wobec spółki, należy to pod rygorem bezskuteczności wobec spółki dokładnie określić w umowie spółki. Zarówno w przypadku pierwotnej umowy, jak i zmiany umowy spółki wprowadzenie dopłaty wymaga zgody wszystkich wspólników. Potwierdza to wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 3 kwietnia 2003 r., zgodnie z którym bez względu na sposób sformułowania postanowienia wprowadzającego do umowy spółki instytucję dopłat nieprzewidzianą wcześniej w pierwotnym brzmieniu umowy zawsze wymagana jest zgoda wszystkich wspólników.
Zawarte w umowie zobowiązanie do wniesienia dopłaty może mieć charakter ogólny, dlatego w razie zaistnienia takiej konieczności nałożenie konkretnej dopłaty wymagać będzie powzięcia uchwały określającej termin i wysokość dopłat. Uchwała realizująca postanowienia umowy spółki dotyczące dopłat nie wymaga już zgody wszystkich wspólników, gdyż ta została wyrażona wcześniej przy wprowadzaniu instytucji dopłat. Zgodnie z art. 177 k.s.h. dopłaty są określane w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. Relacja miedzy wysokością dopłaty a wartością udziału może być wyrażona np. za pomocą iloczynu (wielokrotność) bądź procentowo. Nie można jednak określić jej przez podanie konkretnej kwoty, ponieważ nie będzie ona wyrażała tej samej relacji w stosunku do wszystkich wspólników. Można więc przyjąć, że wspólnik, który ma większą liczbę udziałów, będzie w większym stopniu obciążony obowiązkiem dopłat.