Gmina nie może ograniczać możliwości wykupu lokalu ze swoich zasobów mieszkaniowych, wprowadzając warunek nieposiadania przez kupującego innego lokalu. Takie działanie jest niezgodne z prawem.
Wojewoda świętokrzyski unieważnił uchwałę rady gminy w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy. Gmina postanowiła, że lokale mieszkalne mogą być wynajmowane osobom, których miesięczny dochód nie przekracza określonej kwoty oraz które nie mają tytułu prawnego do innego lokalu. Zdaniem wojewody taki przepis jest niezgodny z ustawą o ochronie praw lokatorów.

Według upoważnienia

Podstawą prawną podjęcia uchwały był art. 21 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz zmianie kodeksu cywilnego. Zgodnie z ust. 1 pkt 2 tego przepisu rada gminy uchwala zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego gminy. Wojewoda zwrócił również uwagę, że art. 21 ust. 3, który zawiera upoważnienie dla rady gminy do ustanowienia zasad wynajmowania lokali, ujmuje także katalog zagadnień, które rada musi określić.
Z treści art. 21 ust. 3 wynika, że wymienione w nim elementy stanowią katalog otwarty. Wskazuje na to użyte w przepisie określenie „w szczególności”. Jednocześnie są to elementy obligatoryjne, do określenia których rada została zobowiązana, podejmując uchwałę w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład zasobu mieszkaniowego gminy.

W trybie nadzoru

Pominięcie przez radę któregoś z wymienionych w art. 21 ust. 3 elementów uchwały powoduje brak pełnej realizacji upoważnienia ustawowego. Ma to istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem uchwalonego aktu prawnego.
Wojewoda, dokonując analizy treści uchwały, doszedł do wniosku, że gmina nie określiła w niej wszystkich kwestii wskazanych w art. 21 ust. 3. W uchwale brakowało wysokości dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającej zastosowanie obniżki czynszu, warunków zamieszkiwania kwalifikujących wnioskodawcę do ich poprawy oraz kryteriów wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawierania umowy najmu lokalu na czas oznaczony i lokalu socjalnego.
Ponadto wojewoda zauważył, że niektóre przepisy załącznika do uchwały są niezgodne z ustawą o ochronie praw lokatorów. Rada gminy postanowiła bowiem, że lokale mieszkalne mogą być wynajmowane osobom, których miesięczny dochód nie przekracza określonej kwoty oraz które nie mają tytułu prawnego do innego lokalu. Ograniczenie możliwości wykupu lokalu z zasobu mieszkaniowego gminy poprzez wymóg nieposiadania tytułu prawnego do innego lokalu nie znajduje żadnego uzasadnienia w obowiązującym prawie.

Kryteria dochodowe

Katalog osób uprawnionych do zawarcia umowy najmu lokalu został określony w art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów. Jak wynika z ustawy o ochronie praw lokatorów, uprawnieni są wszyscy członkowie wspólnoty samorządowej, którzy mają niezaspokojone potrzeby mieszkaniowe i spełniają kryteria dochodowe.
Wojewoda uznał, że gmina naruszyła ten przepis, wprowadzając w uchwale pozaustawowe kryterium ubiegania się o zawarcie umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony. Tym samym ograniczyła prawo do lokalu mieszkaniowego tym mieszkańcom, którzy nie mogą spełnić warunku określonego w kwestionowanym przepisie uchwały, a którzy mogą posiadać niezaspokojone potrzeby mieszkaniowe i spełniać kryteria dochodowe.
Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody świętokrzyskiego, sygn. PKN.I.4130.59.201