Jak nowe przepisy chronią przed przewlekłością postępowania administracyjnego?
Ustawa o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa wprowadziła zmiany do kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.) polegające m.in. na nadaniu nowego brzmienia art. 37 par. 2. Od 17 maja 2011 r. stanowi on, że organ wyższego stopnia, uznając za uzasadnione zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie lub zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości. Organ stwierdza jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Przepis ten w brzmieniu obowiązującym przed 17 maja 2011 r. nie dawało organowi rozpatrującemu zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie lub zażalenie na przewlekłe prowadzenie postępowania uprawnienia do stwierdzenia, że niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Strona postępowania chcąca uzyskać takie stwierdzenie musiała występować na drogę postępowania sądowo-administracyjnego.
Stwierdzenie rażącego naruszenia prawa na podstawie art. 37 par. 2 k.p.a. daje możliwość dochodzenia odszkodowania na podstawie art. 4171 par. 3 kodeksu cywilnego (k.c.). Ten ostatni przepis stanowi, że jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Stwierdzenie rażącego naruszenia prawa na podstawie art. 37 par. 2 k.p.a. stanowić będzie warunek wymagany przez art. 4171 par. 3 k.c., umożliwiający dochodzenie odszkodowania bez wcześniejszego występowania do sądu administracyjnego ze skargą na bezczynność organu administracji.