Komisja przetargowa ma według Prawa zamówieni publicznych obowiązek otwarcia wszystkich poprawnie złożonych ofert. Jego pominięcie jest sprzeczne m.in. z zasadą jawności postępowania
Prowadząc postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, komisja przetargowa dokonała w określonym w treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia terminie otwarcia 5 złożonych ofert. Po zakończeniu publicznego otwarcia ofert i wyjściu przedstawicieli wykonawców okazało się, że w posiadaniu zamawiającego jest jeszcze jedna oferta również złożona w terminie i miejscu określonym postanowieniami specyfikacji. Oferta nie została otwarta wskutek błędu pracownika zamawiającego przyjmującego ofertę, który to nie przekazał jej do przewodniczącego komisji przetargowej. Jakie konsekwencje dla prowadzonego postępowania o udzielnie zamówienia publicznego powoduje zaistnienie takiej sytuacji?
W art. 86 ust. 2 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. nr 113 poz. 759 z późn. zm.) został wyrażony jeden z istotnych elementów zasady jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, tj. jawność otwarcia złożonych ofert, które musi nastąpić bezpośrednio po upływie terminu składania ofert w dacie i miejscu określonym przez zamawiającego postanowieniami specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Wynikająca z art. 86 ust. 2 ustawy – Prawo zamówień publicznych zasada jawności stanowi jedną z fundamentalnych zasad prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, która może być ograniczona wyłącznie w przypadkach wskazanych w ustawie.
Ustawa – Prawo zamówień publicznych wskazuje jeden wyjątek od zasady jawności zawarty w art. 8 ust. 3 ustawy – Prawo zamówień publicznych, zgodnie z którym nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jeśli wykonawca nie później niż w terminie składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu zastrzegł, że nie mogą być one udostępniane. Zachowanie zasady jawności pozwala na urzeczywistnienie zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Otwarcie ofert ma charakter jawny nie tylko w stosunku do wykonawców, ale erga omnes. W otwarciu ofert uczestniczyć mogą dowolne osoby i podmioty (przedstawiciele mediów, konkurujących wykonawców niebędących uczestnikami danego postępowania, wszystkie osoby zainteresowane). Czynność otwarcia ofert ma doniosłe znaczenie dla uczestników postępowania – pozwala wykonawcom na ustalenie kręgu podmiotów, z którymi konkurować będą o udzielenie zamówienia, oraz o potencjalnych szansach na uzyskanie zamówienia. Z prawidłowym dokonaniem czynności otwarcia ofert ustawodawca wiąże dwa domniemania.
Po pierwsze, wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych, iż nie nastąpiło zapoznanie się z zawartością ofert przed terminem ich składania. Po drugie, wynikające z art. 84 ust. 2, że wszystkie oferty, których ceny zostały odczytane, złożone zostały w terminie wyznaczonym przez zamawiającego i nie zachodzi konieczność ich zwrotu, skutkująca pominięciem przy dalszych czynnościach w postępowaniu.
Ponieważ czynności publicznego otwarcia ofert nie można de facto powtórzyć, stwierdzić należy, że brak publicznego otwarcia złożonej prawidłowo oferty stanowi istotne naruszenie procedury udzielenia zamówienia publicznego, które mogło mieć wpływ na wynik postępowania.
Za niewłaściwe działanie zamawiającego należy uznać kontynuowanie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego jedynie z udziałem ofert otwartych podczas posiedzenia komisji przetargowej z udziałem wykonawców, a z pominięciem oferty złożonej w wyznaczonym terminie, ale nie otartej ze względu na błąd organizacyjny po stronie zamawiającego.
W takiej sytuacji kontynuowanie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego można byłoby uznać jako dopuszczenie się przez zamawiającego możliwości pomijania faktu złożenia oferty i tym samym wpływanie na wynik postępowania z przyczyn innych, niż dotyczące wykonawcy i złożonej przez niego oferty.
Brak dokonania publicznego otwarcia prawidłowo złożonej oferty rodzi skutek w postaci braku możliwości udzielenia zamówienia publicznego wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami ustawy, tj. dokonania wyboru oferty wykonawcy, który złożył ofertę najkorzystniejszą (art. 91 ust. 1 ustawy – Prawo zamówień publicznych).
W konsekwencji zamawiający powinien prowadzone postępowanie unieważnić na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 113, poz. 759 z późn. zm.).