Tegoroczny nabór ławników odbędzie się na podstawie znowelizowanych przepisów ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Nowe regulacje zaczną obowiązywać już od 14 czerwca. Wybory ławników przeprowadzają rady gmin. Mają na to czas do końca października. Wcześnie, bo już 30 czerwca, mija termin zgłaszania kandydatów, którzy wraz z sędziami zawodowymi będą orzekać w sądach.

Zgłoszenia kandydatów

Zgodnie z nowymi przepisami kandydatów na ławników będą mogli tak jak obecnie zgłaszać radom gmin prezesi właściwych sądów, stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, zarejestrowane na podstawie przepisów prawa, z wyłączeniem partii politycznych. Uprawnienie to będzie również miało co najmniej pięćdziesięciu obywateli mających czynne prawo wyborcze, zamieszkujących stale na terenie gminy dokonującej wyboru (dotychczas jest to grupa 25 obywateli – red.).

Nie każdy na ławnika

Zgodnie z nowymi przepisami ławnikiem nie zostanie nie tylko radny gminy, ale także samorządowiec zasiadający w radzie powiatu czy sejmiku województwa. Dodatkowo nowelizacja wprowadziła możliwość zgłoszenia kandydata na ławnika nie tylko spośród osób zamieszkujących lub pracujących na terenie danej gminie, ale również tej, która prowadzi działalność gospodarczą w miejscu kandydowania. Nowe przepisy podnoszą także wymogi dla chętnych do orzekania w sądach. Nie wystarczy tylko informacja z Krajowego Rejestru Karnego czy zaświadczenie lekarskie o odpowiednim stanie zdrowia do sprawowania funkcji w wymiarze sprawiedliwości.
– Poza tym każdy kandydat na ławnika będzie musiał złożyć oświadczenie, że nie jest lub nie był pozbawiony władzy rodzicielskiej, a także, że władza rodzicielska nie została mu ograniczona ani zawieszona – wskazuje Łukasz Kuśmierczak z Urzędu Miasta w Łukowie. Dodaje, że niezbędne będzie również oświadczenie, że nie jest prowadzone przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego.

Płatne za uzasadnienie

Zmienią się również czynności, za które ławnik otrzyma wynagrodzenie. Obecnie takim osobom przysługuje rekompensata pieniężna za czynności wykonywane w sądzie. Przepis ten jednak wywołuje wiele wątpliwości. Rozwiać je mają nowe przepisy, które wyliczają enumeratywnie czynności, których wykonanie przez ławnika będzie rodziło konieczność wypłaty wynagrodzenia. Zgodnie z nimi ławnik otrzyma pieniężną rekompensatę za czas wykonywania czynności w sądzie, którymi są: udział w rozprawie lub posiedzeniu, uczestnictwo w naradzie nad wyrokiem, sporządzenie uzasadnienia.
Kto nie może kandydować na ławnika w 2011 roku
Rada gminy nie może wybrać na ławnika:
● osób zatrudnionych w sądach i prokuraturze,
● osób wchodzących w skład organów, od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego,
● funkcjonariusza policji oraz osoby zajmującej stanowisko związane ze ściganiem przestępstw i wykroczeń,
adwokata, radcy prawnego i aplikanta do tych zawodów
● duchownego,
● żołnierza w czynnej służbie wojskowej,
● funkcjonariusza Służby Więziennej,
● radnego rady gminy, powiatu i województwa.
Podstawa prawna
Ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. nr 109, poz. 627 z późn. zm.).