Śledczy, którzy będą chcieli zainstalować podsłuch u podejrzanego lub świadka, będą musieli przekonać sąd, że nie są w stanie uzyskać określonych informacji innymi metodami.

W sobotę (11 czerwca) wchodzi w życie nowelizacja procedury karnej i wielu ustaw regulujących działalność policji, Staży Granicznej, ABW i innych służb uprawnionych do ścigania sprawców przestępstw. Wprowadza ona nowe rygory w zakresie kontroli sądu i prokuratora nad czynnościami operacyjnymi (np. podsłuchów telefonicznych, sprawdzaniu zawartości paczek pocztowych, skrzynek e-mailowych czy listów).

Teraz policja występująca do sądu o pozwolenie na stosowanie podsłuchu lub innej formy tajnej kontroli (po uzyskaniu pisemnej zgody prokuratora) będzie musiała dołączyć do wniosku także materiały, które uzasadnią potrzebę takiego ograniczania swobód obywatelskich. Będzie zobowiązana tym samym wykazać, że podjęte dotychczas działania były bezskuteczne albo potrzebnych dowodów nie da się zgromadzić w inny sposób. Do dzisiaj wystarczał tutaj tylko wniosek, w którym policja wskazywała na prawdopodobieństwo nieprzydatności innych środków (np. przesłuchania świadka lub przeszukania). Nie musiała dokumentować go też zgromadzonymi materiałami.

Niszczenie nagrań

Poza tym taśmy z podsłuchów operacyjnych nie będą mogły miesiącami zalegać w policyjnych szafach. Nowe przepisy nakazują wykorzystywanie takich dowodów wyłącznie w postępowaniu karnym w sprawie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, które zostało wymienione w ustawowym katalogu przestępstw (np. zabójstwo, sutenerstwo, łapownictwo). Po zakończeniu czynności związanych z podsłuchem niemające znaczenia zapisy będą musiały zostać całkowicie lub częściowo zniszczone.

Zgoda następcza

W kodeksie postępowania karnego ma pojawić się także instytucja tzw. zgody następczej na wykorzystanie dowodów pochodzących z podsłuchu. Dotychczas, gdy utrwalone zapisy wskazywały na popełnienie nowego przestępstwa, prokurator nie mógł ich wykorzystać bez uzyskania rozszerzonej zgody sędziego. Była to jednak praktyka niezapisana w żadnej ustawie, w związku z czym wielokrotnie próbowano podważyć jej legalność.

Nowe przepisy wprowadzają konkretną procedurę i terminy, w jakich ma się odbywać legalizacja dodatkowych dowodów. Najpierw, po ich uzyskaniu, policja będzie musiała przekazać je prokuraturze. Powinna robić to niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 2 miesięcy od dnia zakończenia wykonywania podsłuchu. Następnie prokurator będzie musiał skierować wniosek do sądu nie później niż w ciągu miesiąca od dnia otrzymania materiałów od policji. Z kolei sąd będzie musiał wydać stosowne postanowienie o zgodnie na wykorzystanie materiałów w postępowaniu karnym w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku przez prokuratora. Zrobi to na posiedzeniu bez udziału stron.

Podstawa prawna

Ustawa z 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 53, poz. 273).